Әл-ауқат философиясы: цифрландыру дәуіріндегі Қазақстанның қарт тұрғындарының өмір сапасы және инклюзиясы

Қаралымдар: 31 / PDF жүктеулері: 17

Авторлар

Айнур Абдина Astana IT University https://orcid.org/0000-0002-1819-7492
Анар Уызбаева Astana IT University https://orcid.org/0000-0003-4354-705X

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-164-177

Кілт сөздер:

әл-ауқат философиясы; өмір сапасы; егде жастағы халық; инклюзия; цифрландыру; мемлекеттік бағдарламалар; цифрлық қосымшалар

Жүктеп алу PDF файлын жүктеп алу

Аңдатпа

Әл-ауқат тақырыбы тек академиялық ортада ғана емес, сонымен қатар әртүрлі әлеуметтік дискурстар мен қоғамдық талқылауларда да өзекті болып табылады. Бұл мақалада қарастырылған мәселе – егде жастағы адамдардың көпшілігі әлеуметтік өмірде рөлі тез артып келе жатқан цифрлық құралдарды қолдануда белгілі бір қиындықтарға тап болады. Біздің зерттеуіміздің мақсаты әл-ауқат философиясының призмасы арқылы цифрландыру дәуірінде Қазақстанның егде жастағы тұрғындарының өмір сүру сапасы мен инклюзиясын талдау болып табылады. Зерттеудің негізгі әдісі – әл-ауқат тұжырымдамасына да, әлеуметтік-экономикалық процестерді цифрландыруға да қатысты академиялық мақалалар мен бағдарламалық құжаттарға аналитикалық шолу, яғни технологияның қартайған халықтың өмір сапасына әсерін қарастыру. Бұдан басқа, біз егде жастағы адамдарға арналған қазақстандық және шетелдік әзірлеушілердің қолданыстағы цифрлық қосымшаларын талдадық. Зерттеу нәтижесінде әл-ауқат философиясының Қазақстандағы қарттардың өмір сапасына және олардың қоғамдық процестерге қосылуына әсері туралы қорытындылар жасалды.

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Bar-Tur L. Fostering Well-Being in the Elderly: Translating Theories on Positive Aging to Practical Approaches. URL: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8062922/ (accessed: 15.06.2024).

Brown J.A. An exploration of virtual reality use and application among older adult populations // Gerontology and Geriatric Medicine. – 2019. – №5. – p. 1-7.

Forbes KZ. Топ-30 мобильных приложений Казахстана-2030. URL: https://forbes.kz/articles/top-30_mobilnyih_prilojeniy_kazahstana_-_2023_1695006170 (accessed: 25.07.2024).

Hannah R., Marston H.R., Charles B. A. Musselwhite. Improving Older People’s Lives Through Digital Technology and Practices. URL: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8436304/ (accessed: 15.06.2024).

Hänninen R., Karhinen J., Korpela V. and et al. Digiosallisuuden käsite ja keskeiset osa-alueet. Digiosallisuus Suomessa -hankkeen väliraportti. URL: https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/163036/VNTEAS_2021_25.pdf. (accessed: 28.07.2024).

Jarden A., Roache A. What Is Wellbeing? URL: https://www.mdpi.com/1660-4601/20/6/5006 (accessed: 15.05.2024).

Klausen S. H. Understanding Older Adults’ Wellbeing from a Philosophical Perspective. URL: https://www.researchgate.net/publication/336949632_Understanding_Older_Adults '_Wellbeing_from_a_Philosophical_Perspective (accessed: 20.06.2024).

Kozybayev University. Разработка мобильного приложения с использованием искусственного интеллекта для социализации людей с ограниченными возможностями. URL: https://ku.edu.kz/page/view?id=1413&lang=ru (accessed: 28.07.2024).

Mace R.A., Mattos M.K., Vranceanu A-M. Older adults can use technology: why healthcare professionals must overcome ageism in digital health. URL: https://academic.oup.com/tbm/article/12/12/1102/6693996 (accessed: 1.07.2024).

Marston H.R., Wilson G., Morgan D.J., Gates J. The reliance and impact of digital technologies on the social and emotional wellbeing of citizens during the Covid-19 pandemic. URL: https://committees.parliament.uk/writtenevidence/18490/pdf/ (accessed: 15.07.2024).

Martin W., Collett G., Bell Ch., Prescott A. Ageing, the digital and everyday life during and since the COVID-19 pandemic. URL: https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2023.1168340/full (accessed: 3.07.2024).

O’Sullivan R., Burns A., Leavey G., et al (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on loneliness and social isolation: A multi-country study // International Journal of Environmental Research and Public Health. – 2019. – vol. 18(19). – p. 1-18.

OECD. Insights on the Business Climate in Kazakhstan. URL: https://read.oecd-ilibrary.org/finance-and-investment/insights-on-the-business-climate-in-kazakhstan_bd780306-en#page56 (accessed: 26.07.2024).

Rasi-Heikkinen P., Doh M. Older adults and digital inclusion // Educational Gerontology. – 2023. – vol. 49(5). – с. 345-347.

Ruggeri K., Garcia-Garzon E., Maguire Á. et al. Well-being is more than happiness and life satisfaction: a multidimensional analysis of 21 countries. URL: https://hqlo.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12955-020-01423-y (accessed: 10.07.2024).

Tadviser. Мобильные приложения мировой рынок. URL: https://www.tadviser.ru/index.php/ (accessed: 25.07.2024).

The village Казахстан. Как обучить старшее поколение цифровой грамотности? URL: https://www.the-village-kz.com/village/city/asking-question/30499-kak-obuchit-starshee-pokolenie-tsifrovoy-gramotnosti (accessed: 25.07.2024).

Wanka A., Urbaniak A., Oswald F., Kolland F. Digital Transformations in Ageing Societies // Einführung zum Thema. – 2023. – vol. 56 – p. 177-180.

White P.J., Marston H.R., Shore L., Turner R. Learning from COVID-19: Design, Age-friendly Technology, Hacking and Mental Models. URL: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/EOR-02-2023-0006/full/html (accessed: 10.07.2024).

Wu Y-H., Lewis M., Rigaud A-S. Cognitive Function and Digital Device Use in Older Adults Attending a Memory Clinic. URL: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2333721419844886 (accessed: 15.07.2024).

Активное долголетие. Мобильное приложение «Sağat». URL: http://100let.kz/sagat/ (accessed: 26.07.2024).

Алимбекова Г.Т., Шабденова А.Б., Молдакулова Г. Оценка социально-экономического положения и потребностей пожилых людей в Казахстане (результаты комплексного национального социологического исследования). URL: https://kazakhstan.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/rus_otchet_ciom_itogi_socilog_obsledovaniya_polozheniya_pozhilyh_lyudey_v_kazahstane_2020_rus_3.pdf (accessed: 20.06.2024).

Білімді Ел. Бесплатные курсы компьютерной грамотности для пожилых людей открыли в столичном университете. URL: https://bilimdinews.kz/?p=190416) (accessed: 25.07.2024).

В Актау пенсионеров научили пользоваться приложениями в мобильных телефонах. URL: https://www.lada.kz/society/society/45695-v-aktau-pensionerov-obuchili-obraschatsya-s-prilozheniyami-v-mobilnyh-telefonah.html) (accessed: 28.07.2024).

Доступный Казахстан. Карта доступности объектов. URL: https://doskaz.kz/ (accessed: 28.07.2024).

Информационный портал «Социальная защита лиц с инвалидностью». URL: https://inva.gov.kz/kk (accessed: 28.07.2024).

Искалиева С.А., Кушниязова М., Макашев Е.П., Шужеев Б., Давыденко Г., Маншарипов Д. Мобильная технология при социально-медицинской реабилитации // Актуальные проблемы теоретической и клинической медицины, 2021. – №3(33). – С. 22-23.