1930 жылдардағы КСРО-дағы корей диаспорасы

Қаралымдар: 85 / PDF жүктеулері: 27

Авторлар

Наталья А. Потапова РҒА СБ тарих институты

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2021-135-2-48-62

Кілт сөздер:

КСРО; корейлер; репрессия; Үлкен террор;

Жүктеп алу PDF файлын жүктеп алу

Аңдатпа

Мақалада Кеңес Одағындағы корей мәселесі және оны шешу жолдарын табу жолдары қарастырылады. Большевиктер Қиыр Шығысты корейлердің белсенді қоныстануы туралы шешілмеген мәселені Ресей империясынан мұра етті. Жапон Кореясынан Халықтың көші-қоны жаппай және бақылаусыз болды. Кеңес Одағының бүкіл аумағында қоныстанған қытайлардан айырмашылығы, корейлер Қиыр Шығыс аймағында жинақы орналасқан. 1937 жылғы халық санағы бойынша КСРО-дағы диаспора шамамен 200 мың адамды құрады. 1920 жылдардан бастап большевиктік үкімет елдегі корей мәселесін шешуге тырысады, соның ішінде диаспора өкілдерін қуғын-сүргінге ұшыратады. Алайда, большевиктер 1930 жылдары түбегейлі және шешуші шараларға жүгінді. Осы уақытта Корей халқына қатысты қудалау жағдайлары жиілеп кетті, оның басты себебі большевиктер Үкіметінің елді «сенімсіз» және «қауіпті» элементтерден босату ниетіне байланысты болды. 1930 жылдардағы корейлерге қатысты қуғын-сүргінді шартты түрде екі кезеңге бөлуге болады. Бірінші кезең жаңа онжылдықтың басынан 1937 жылдың жазына дейінгі уақытты қамтиды. Бұл кезең корей халқын бір рет тұтқындаумен сипатталады, қудалау апогейі 1931-1932 жж. келеді, бұл Жапонияның Маньчжурияны жаулап алуымен түсіндіріледі. Нәтижесінде кеңестік Қиыр Шығыста корей халқының жаңа толқыны пайда болды. Жапондық соғыс қаупі большевиктер үкіметін КСРО-да шетелдік тыңшылар мен агенттерді іздеуге итермелеген басты себеп болды, ал Жапония басып алған және Кеңес Одағында тұрған Халыққа жапон тыңшылығы айыпталды. Сондықтан корейлер бесінші баған деп аталатын категориялардың біріне айналды. 1930 жылдардың бірінші жартысындағы нүктелік репрессиялар 1930 жылдардың екінші жартысындағы жаппай жазалау акцияларымен алмастырылды,олардың шыңы 1937-1938 жылдары болды. Бірінші акция Қиыр Шығыс корейлерін Қазақстан мен Өзбекстанға депортациялау болды. Екіншісі – НКВД – ның, атап айтқанда «харбинскийдің» жаппай операциялары аясында Үлкен Террор кезеңінде корей халқын тұтқындау және соттау. 1937-1938 жылдарға дейін корейлерді тұтқындау және соттау жүздеген адамды құрады. Мысалы, 1933 ж. тыңшылық үшін 213 адам, 1934 жылы – 104 адам, 1935 жылы-200 адам сотталды. Үлкен Террор кезеңінде тек № 00593 бұйрық бойынша 5 мыңға жуық кәріс өтті.