Әлемдегі және Әзірбайжандағы гендерлік зерттеулерді дамыту

Аңдатпа

Әлемдегі гендерлік зерттеулердің ауқымды дамуы өткен ғасырдың 60-шы жылда- ры болды. Посткеңестік кеңістіктегі бұл зерттеулер марксистік-лениндік әдіснаманың күйреуінен кейін терең дағдарысты басынан өткерген дүниетанымға, философияға және әлеуметтік танымға елеулі өзгерістер енгізді. Философияда постмодернизмнің жаңа дәуірі басталды, онда гендерлік зерттеулер синергетика, экология, әлем мәдениеті және басқа да классикалық емес бағыттармен қатар танымның жаңа бағыттарының негізін қалады. «Екінші табиғаттың» - мәдениеттің дамуы бүгінгі күнге дейін әйелдер мен ерлердің сегрега- ция процесін үздіксіз жүзеге асырады, олардың мінез-құлқының уақытша нормаларын белгілейді, белгілі бір құндылықтарды, жалпы екі жыныстың дүниетанымын бекітеді, олар бір-бірінен айтар- лықтай ерекшеленіп, кейде полярлық қарама-қарсылыққа жетеді. Бұл тұрғыда жыныстардың өзара қарым-қатынасы мен рөлі танымның Тарихи түрлерінде, әртүрлі әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдарда кеңінен ұсынылған екілік оппозицияның схемасында жиі орын алады. Бұл тұрғыда гендердің бастапқы, бірнеше жеңілдетілген анықтамасын ұсынуға болады, олай деп әрбір нақты қоғамдағы ерлер мен әйелдердің мінез-құлық жиынтығы мен ерекшеліктерін, рөл- дері мен құндылықтарын зерттеудің ғылыми-философиялық бағытын түсіну қажет. Мақалада әлемдегі және Әзірбайжандағы гендер философиясының дамуының тарихы, теориясы, әдіснамасы мен практикасының түйінді сәттерін қалпына келтіруге талпыныс жасалады. Мақалада зерттеу әдісімен тарихи-философиялық талдау таңдалған. Ғылыми жаңалық әлемдік феминизмнің гендерлік зерттеулерге өзгеру кезеңдерін қайта құру, Әзірбайжандағы гендерлік зерттеулерді дамытудың бірінші кезеңінің қорытындысын шығару және оның екінші кезеңінің мәндік ерекшеліктерін айқындау болып табылады. Автор бүгін ағартушылық және феминистік сипатта болған бірінші кезең аяқталды деп санайды. Қорытындыда қабылданған талдау негізінде Әзірбайжанда болатын екінші кезең жыныстар- дың шынайы теңдігін қалыптастыру үшін қажетті рәсімдерді анықтау мақсатында Гендерлік тәсіл- ге көшуге және ерлердің проблемаларын зерттеуге байланысты болады деп бекітіледі.