Некрополь Караоткель: сакрально – религиозная функция кладбища

Татьяна В.  Кошман; Марал К.  Хабдулина; Азамат Т.  Дукомбайев

doi:10.32523/2616-7255-2022-139-2-76-95

Авторлар

Татьяна В. Кошман Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті https://orcid.org/0000-0002-2005-9849
Марал К. Хабдулина Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті https://orcid.org/0000-0002-7195-5723
Азамат Т. Дукомбайев Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті https://orcid.org/0000-0002-4242-3648

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2022-139-2-76-95

Кілт сөздер:

Қараөткел; қорым; құлпытас; стела; зират; қасиетті нысан; Тарих; зират; құлпытастар; эпитафия; дін.

Аңдатпа

Ежелгі зираттар этностардың рухани және материалдық мәдениетін зерттеуге қызығушылық тудырады. Қабір тақталары тарихи және этнографиялық дереккөздің ерекше түрі ретінде үлкен ақпарат алады. Оның сенімділігі мен кеңдігі зираттың «жасына» байланысты. Қабір үстіндегі эпиграфика бойынша жаһандану және этносаралық қатынастардың дамуы жағдайында мұсылмандық жерлеу дәстүрінің сақталуы мен тұрақтылығы өзгерістер мен өзгерістерге ұшырайтыны көрінеді. Мақалада Нұр-сұлтан қаласында орналасқан «Қараөткел» мұсылман зиратын зерттеудің кейбір нәтижелері баяндалған. Бұл қала орталығындағы ең көне және әйгілі қорымдардың бірі. Зират кейбір мәліметтер бойынша XVII ғасырдан бастап жұмыс істеді. Ресми түрде 1962 жылы жабылды. Бұл ескерткіш тарихи тұлғалармен және ұлттық тарихтың маңызды оқиғаларымен байланысты жалпыұлттық маңызы бар Қазақстанның киелі нысандарының қатарына енді. Мұнда XIX ғ. Ақмола бекінісіне шабуыл жасау кезінде қаза тапқан Кенесары жасағының жауынгерлері жерленген. Осы зерттеудің міндеті Қараөткел мұсылман қорымы бойынша қолда бар материалдарды зерделеу және зират аумағында далалық зерттеулер жүргізу болып табылады. Авторлар 2019 және 2020 жылдары жүргізілген далалық жұмыстардың материалдарын пайдаланды. Нәтижесінде зират туралы картографиялық және мұрағат көздері талданып, қабір үстіндегі ескерткіштерді жіктеу туралы алғашқы мәліметтер алынды.