Алғыс айту күні: Қазақстан Республикасының символдық саясаты мен ортақ бірегейлікті құрастырудағы мәдени мұраның рөлі


Қаралымдар: 161 / PDF жүктеулері: 84

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-146-1-188-214

Кілт сөздер:

мереке; Алғыс айту күні; символдық саясат; Қазақстан; қонақжайлылық; тарихи жарақат; ұжымдық жад; ұлттық бірегейлік.

Аңдатпа

Осы жұмыс 2015 жылы Алғыс айту күніне бастамашы болған ҚР Президентінің сөйлеген сөздерін, мерекенің негізгі идеяларының негізіндегі ресми Тұжырымдамасын, осы мереке туралы медиаконтентті, полиэтносты қауымдастық – Қазақстан халқының қалыптасу тарихы жөнінде түсінік беретін мәліметтерді, түрлі халықтарды республика аумағына депортациялау жөніндегі ауызша тарихи деректерді талдау негізінде жазылған. Тарихи құжаттар мен далалық мәліметтерді қарастыру қазақстандықтардың тарихи және мәдени жарақатынан, ұжымдық жадынан туындайтын мерекенің мәдени негіздерін анықтауға мүмкіндік береді. Дереккөздерді талдау мерекелік күннің тұғырлы негіздерін ашып қана қоймай, маңызды аспектілерінің бірі – Қазақстандағы индигенді емес халықты қабылдауды институционалды түрде қамтамасыз еткен дәстүрлі қонақжайлылық тәжірибесінің әсерін айқындайды. Жұмыстың ғылыми маңыздылығы мерекені өзектендірудің тарихи және мәдени негіздерін түсінудің шегін кеңейтудегі пәнаралық тарихи-антропологиялық тәсілдемесімен айқындалады. Мақаланың әдіснамалық негізіне қонақжайлылық, жад, эмпатия және символдық саясат теориялары алынды. Осы аталған теориялық перспективалар қарастырылып отырған мерекенің жасырын негіздерін ашып көрсетуде мүмкін береді. Алғыс айту күнінің ресми тұжырымдамасын талдау республиканың полиэтносты қоғамдастығын қалыптастырудың тарихы мен кезеңдерін түсіндіретін, оның негізінде әлеуметтік және саяси қауымдастық – Қазақстан халқын біріктіретін мереке ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Жүргізілген зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы – Қазақстан халқының тарихи тағдырының ортақтығынан туындайтын Алғыс айту күнінің сындарлы негіздерін ғылыми негізделген анықтамасында, сондай-ақ мерекенің ресми тұжырымдамасын толықтыруларында.

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Абай. Отыз төртінші сөз. Слово тридцать четвертое // Книга слов. Поэмы. – Алматы: Ел, 1993. – 272 б.

Алимгазинов К.Ш., Чиликова Е.В. Предисловие // Из истории депортаций. Казахстан. 1939–1945 гг. Сборник документов. Т. 3. – Алматы: LEM, 2019. – С. 24-43.

Ассман Я. Культурная память: письмо, память и политическая идентичность в высоких культурах древности / пер с нем. М.М. Сокольской. – М.: Языки славянской культуры, 2004. – 368 с.

Ахмаров Н. Операция «Чечевица»: депортации чеченцев и ингушей в Казахстан – 75 лет. URL: https://mir24.tv/news/16349580/vtoraya-rodina-75-let-deportacii-chechencev-i-ingushei-v-kazahstan. 23.02.2019 (дата обращения: 25. 12.2023).

Әпендиев Т.Ә. Қазақстан аумағында неміс диаспорасының миграциялық толқынының пайда болу мәселелері // Известия Национальной академии наук Республики Казахстан. Серия общественных и гуманитарных наук. – № 2. – 2015. – С. 240-247

Бургарт Л.А. Из истории католической веры и церкви в Казахстане. – Усть-Каменогорск, 2012. – 338 с.

В Карагандинской области установлен мемориальный знак в память о депортированных народах Северного Кавказа. URL: https://kaztag.kz/ru/news/v-karagandinskoy-oblasti-ustanovlen-memorialnyy-znak-v-pamyat-o-deportirovannykh-narodakh-severnogo-kavkaza. 31.05.2011 (дата обращения: 25. 12.2023).

Выступление Президента Казахстана Н.А.Назарбаева на XXII сессии Ассамблеи народа Казахстана // Ассамблея народа Казахстана. Материалы к сессиям. URL: https://assembly.kz/ru/sess/vystuplenie-prezidenta-kazakhstana-n-nazarbaeva-na-khkhii-sessii-assamblei-naroda-kazakhstana (дата обращения: 11.12.2023).

Гавенцки М. Поляки в этнической структуре Казахстана. Прошлое, настоящее и будущее // Вестник Омского университета. – Вып. 2. – 1998. – С. 53-59. URL: https://omsu.ru/vestnik/articles/y1998-i2/a053/article.html (дата обращения: 06.12.2023).

Голубева Ш. "Дорога смерти". Путь в Казахстан вспомнили депортированные чеченцы. URL: https://tengrinews.kz/news/doroga-smerti-put-kazahstan-vspomnili-deportirovannyie-392472/. 23.02.2020 (дата обращения: 06.12.2023).

Гугова М. Х., Нальчикова Е. А., Текуева М. А. Онтологический опыт депортации: гендерный аспект. Манускрипт. – № 6-1 (68). – 2016. – С. 71-74.

Депортация народов в Казахстан в 1930-1950 гг.: общность истории (интервью с пострадавшими от депортаций в 1930-50 годы в Казахстан) / под общей редакцией Б.И. Ракишевой. – Астана, 2013. – 683 с.

Деятельность Ассамблеи народа Казахстана. URL: https://assembly.kz/ru/ank/deyatelnost-assamblei-naroda-kazakhstana (дата обращения: 06.12.2023).

Древнетюркский словарь. – Л.: Наука, 1969. – 678 с.

Жабес Э. Из «Книги гостеприимства» журнал «Комментарии». URL: http://www.arba.ru/art/6362 (дата обращения: 14.02.2022).

Жумашев Р.М., Елеуханова С.В. Депортация поляков в Казахстан в 30–40-е годы ХХ в.: анализ исторических источников // Вестник Карагандинского университета. Серия «История. Философия». – № 3 (75). – 2014. – С. 4-10.

Зенкин С. Гостеприимство: к антрополгическому и литуратурному определению // Новое литературное обозрение. – № 1. – 2004. URL: https://magazines.gorky.media/nlo/2004/1/gostepriimstvo-k-antropologicheskomu-i-literaturnomu-opredeleniyu.html (дата обращения: 10.12.2023).

Из истории поляков в Казахстане (1936-1956 гг.). Сборник документов; Архив Президента Республики Казахстан / Отв. редактор Л. Д. Дегитаева. – Алматы: ТОО «Издательский дом «Казакстан», 2000. – 344 с.

История Казахстана: народы и культуры: учеб. пособие / Масанов Н.Э. и др. – Алматы: Дайк-Пресс, 2000. – 608 с.

Кадырханова А. Бесконечное «после». Искусство как инструмент осмысления культурной памяти и травмы в постсоветском Казахстане // Живая память. Сталинизм в Казахстане – Прошлое, Память, Преодоление / Под ред. Ж.Б. Абылхожина, М.Л. Акулова, А.В. Цай. – Алматы: «Дайк-Пресс», 2019. – С. 245-271.

Казиев С. Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917-1991 годы): дис. ...докт. ист. наук. 07.00.07. - Москва, 2015. – 549 с.

Калыбекова М. Ч. Депортация народов в Казахстан в годы Великой Отечественной войны // Гуманитарные науки в Сибири. – № 1. Том 22. – 2015. – С. 98-101.

Кант И. К Вечному миру // Сочинения в шести томах. – М.: «Мысль», 1966. – С. 256-309.

Кассирер Э. Философия символических форм. Том 1. Язык. – М.; СПб.: Университетская книга, 2002. – 272 с.

Конституция Республики Казахстан. URL: https://www.akorda.kz/ru/official_documents/constitution (дата обращения: 24.12.2023).

Крымскотатарская диаспора Алматы поминает жертв депортации. URL: https://rus.azattyq.org/a/28495163.html. 18.05.2017 (дата обращения 29.12.2023).

Кульбаев Т., Хегай А. Депортация. – Алматы: Данекер, 2000. – 274 с.

Махмутов З. А. История заселения татарами Казахской степи (XVII-XX вв.) // Манускрипт. – № 12-1 (74). – 2016. – С. 123-126.

Николаенко Е. Новый праздник Казахстана // Электронное самоуправление этнических немцев. URL: http://www.old.wiedergeburt.kz/index.php/germansofkazakhstan/history/1388-%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D0%BA-%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0 (дата обращения: 24.12.2023).

Нора П. Проблематика мест памяти // Нора П., Озуф М., Пюимеж Ж. де, Винок М. Франция-память. – СПб.: Изд-во С.-Петерб. ун-та, 1999. – С. 17-50.

Об Ассамблее народа Казахстана. Закон Республики Казахстан от 20 октября 2008 года № 70-IV. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z080000070_#z1 (дата обращения: 23.12.2023).

Об образовании Ассамблеи народов Казахстана. Указ Президента Республики Казахстан от 1 марта 1995 г. № 2066. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U950002066_#z0 (дата обращения: 23.12.2023).

Об утверждении перечня праздничных дат в Республике Казахстан, Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2017 года № 689. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1700000689 (дата обращения: 26.12.2023).

О внесении изменения и дополнения в Указ Президента Республики Казахстан от 20 января 1998 года № 3827 «О профессиональных и иных праздниках в Республике Казахстан». Указ Президента Республики Казахстан от 14 января 2016 года № 173. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U980003827_ (Дата обращения: 11.02.2022).

О проекте Указа Президента РК – О проекте Указа Президента Республики Казахстан «О внесении изменения и дополнения в Указ Президента Республики Казахстан от 20 января 1998 года № 3827 «О профессиональных и иных праздниках в Республике Казахстан». Постановление Правительства Республики Казахстан от 5 января 2016 года № 1. https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1600000001 (дата обращения: 19.12.2023).

ПМ, 2012-2014. Полевые материалы З. Сурагановой.

Поярков Ф.В. Последний эпизод Дунганского восстания (Маленькая страница из прошлой жизни Семиречья). Памятная книжка и адрес-календарь Семиреченской области на 1901 год. Издание Семиреченского Областного Статистического комитета. – Верный: Типография Семиреченского Областного Правления, 1901. – С. 1-76.

Рахметуллина Р. Интервью с А. С. Мурадовым. Счастливы, что вносим свой вклад в процветание Родины // Казахстанская правда. 21.02. 2014. URL: https://kazpravda.kz/n/schastlivy-chto-vnosim-svoy-vklad-v-protsvetanie-rodiny/ (дата обращения: 11.04.2022).

Синицын Ф. Л. Депортации народов как фактор дестабилизации этнической ситуации в Поволжском, Кавказском и Крымском регионах СССР (1941-1944 гг.) // Информационная безопасность регионов. – № 2 (9). – 2011. – С. 137-143.

Сорокин П.А. Вечный мир и всемирное единение народов / приват-доц. Питирим Сорокин. – Петроград: Кооперативное издательское товарищество социал-революционеров «Революционная мысль», 1917. – 31 с. URL: https://www.prlib.ru/item/751233 (дата обращения: 10 апреля 2023).

Сураганова З.К. Обмен дарами в казахской традиционной культуре. – Астана, 2009. – 192 с.

Токаева А. История лагеря с экзотическим названием «АЛЖИР» и его узниц. 20.05.2011. URL: https://rus.azattyq.org/a/gulag_camp_kazakhstan/24179843.html (дата обращения: 12.02.2023).

Условное и абсолютное гостеприимство // Блог Жанны Прашкевич. URL: http://prashkevich.com/uslovnoe-i-absolyutnoe-gostepriimstvo/ (Дата обращения: 12.02.2023).

Эдельман М. Символическое использование политики. Реф. книги: Edelman M. The symbolic uses of politics. – 5 th ed. – Urbana etc.: Univ. of Illinois press, 1972. – 201 p. // Символическая политика. – № 2. – 2014. – С. 189-191.

Derrida J. Of hospitality / Anne Dufourmantelle invites Jacques Derrida to respond; translated by Rachel Bowlby. Stanford, 2000. 172 р.

Eist K. Fragmented histories and belonging: Intergenerational memories and experiences of Germans from the former Soviet Union in contemporary Germany. Doctoral thesis, Goldsmiths, University of London [Thesis]. 2018. URL: http://research.gold.ac.uk/24706/ (дата обращения: 11.12.2023)

Hirsch M. The Generation of Postmemory. Poetics Today 1 March 2008. – № 29 (1). – Р. 103–128. doi: https://doi.org/10.1215/03335372-2007-019 URL: https://read.dukeupress.edu/poetics-today/article/29/1/103/20954/The-Generation-of-Postmemory (дата обращения: 11.12.2023)

Pohl M. “It cannot be that our graves will be here”: The survival of Chechen and Ingush deportees in Kazakhstan, 1944-1957 // Journal of Genocide Research. – № 4 (3). – 2002. – Р. 401-430. DOI: 10.1080/14623520220151989

“Punished peoples” of the Soviet Union. the continuing legacy of Stalin’s. A Helsinki Watch Report. September 1991. – New York, Washington, 1991. – 78 р.

Shetkus Benediktas, Pazilov Ye. FORCED LABOR OF DEPORTED PEOPLES IN THE INDUSTRY OF SOUTHERN KAZAKHSTAN (the example of Kentau city) // Вестник КазНУ: Серия историческая. – № 1 Том 88. – 2018. – С. 103-110. DOI: https://doi.org/10.26577/JH-2018-1-186

Rogers C. R. Empathic: An Unappreciated Way of Being // The Counseling Psychologist. – Nо 2. Vol. 5. – 1975. – Р. 2-10. URL: http://dx.doi.org/10.1177/001100007500500202 https://www.semanticscholar.org/paper/Empathic%3A-An-Unappreciated-Way-of-Being-Rogers/076af19e50f022ccbe5bf16f413f79b5c6904c05 (Дата обращения: 11.12.2023)

Жүктеулер

Жарияланды

2024-03-30

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Сураганова, З., Пұсырманов, Н., Аманғосов, Е., & Культаева, А. (2024). Алғыс айту күні: Қазақстан Республикасының символдық саясаты мен ортақ бірегейлікті құрастырудағы мәдени мұраның рөлі. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің хабаршысы. Тарихи ғылымдар. Философия. Дінтану сериясы, 146(1), 188–214. https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-146-1-188-214

Журналдың саны

Бөлім

ТАРИХИ ҒЫЛЫМДАР