Роль диалогического потенциала исламской идентичности в формировании казахстанского пространства толерантности и единства

Жанара   Турганбаева; Наталья   Сейтахметова

doi:10.32523/2616-7255-2024-148-3-270-287

Авторлар

Жанара Турганбаева ҚР ҒЖБМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты https://orcid.org/0000-0002-5309-1677
Наталья Сейтахметова ҚР ҒЖБМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты https://orcid.org/0000-0001-6297-7317

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-270-287

Кілт сөздер:

исламдық бірегейлік; қазақстани қоғам; ислам дәстүрі; диалогизм; мәдени Басқа; адаб; гуманистік құндылықтар

Аңдатпа

Бірегейлік тақырыбы ғасыр бойы әлеуметтік-гуманитарлық білімдегі ең танымал және өзекті тақырып болды. Э.Эриксон, М.Бубер, К.Ясперс, З.Фрейд, В.Франкл, Ф.Фукуяма, Дж.Уорд, Н.Талеб, Т.Асад еңбектеріндегі философиялық-антропологиялық, әлеуметтік, мәдени зерттеулер және басқалары бірегейлік әрбір жеке мемлекет пен әрбір жеке тұлға үшін аяқталмаған жоба және аяқталмаған процесс екенін көрсетеді. Шетелдік дискурстағы сәйкестік дағдарысы әртүрлі жолдармен ұсынылған жеке және әлеуметтік проблемалармен байланысты, олар тұлғалану және өзін-өзі сәйкестендіруден алшақтау ретінде қарастырылады. Діни санада сәйкестікті іздестіру және осындай жағдайларда сәйкестендіру айқын байқалады. Діни бірегейлік қатаң идеологиялық императивтердің «жоғалуы» жағдайында әртүрлі сәйкестіктер жобасында ең тұрақтыға айналады. Қазақстанның көпмәдениетті және көпконфессиялы ландшафтындағы ислам дәстүрінің тұрақтылығын және дәстүрлі исламдық бірегейліктің сақталуын түсіндіретін негізгі фактор оның диалогтық құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл мақала Қазақстандағы ислам бірегейлігінің диалогтық әлеуетін зерттейді. Жаһандану және көші-қон процестері сияқты заманауи оқиғалар аясында исламдық бірегейлік мәселесі өзекті бола түсуде. Авторлар исламдық бірегейлік Қазақстанның көпмәдениетті ортасындағы сәйкестендірудің басқа түрлерімен өзара әрекеттеседі деген қорытындыға келеді. Сондай-ақ мақалада қазақстани қоғамының диалогтық бірегейлігін қалыптастыруға үлес қосқан отандық мәдениет қайраткерлерінің тарихи үлесі де сөз болады.

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Alexander C., Redclift V. and Hussain A. The New Muslims. London, Runny Mede, 2013. – Р. 34-35.

Dawson C. The Making of Europe: An Introduction to the History of European Unity. Washington, Catholic University of America Press, 2003. – 282 p.

Esposito J. The Straight Path. Oxford, Oxford University Press, 2016. – 368 р.

Ghazanfar S.M. Civilizational Connections: Early Islam and Latin-European Renaissance // Journal of Islamic Thought and Civilization. – Vol. 1, No. 2. – 2011. –P. 1-34.

Haskins C.H. The Renaissance of the Twelfth Century. Harvard: Harvard University Press, 1971. – 439 p.

Mohamad M.Z., Salleh A.Z., Hasan A.F., Yusof S., Deris M.F. H.M., Jamsari E.A. Personal identity from an Islamic perspective. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2020, No 10(10). – P. 199-207.

Nash G. Writing Muslim Identity. London, Continuum International Publishing Group, 2012. – 160 p.

Ramadan T. What I Believe. Oxford, Oxford University Press, 2009. – 161 p.

Ramadan, T. Western Muslims and the future of Islam. Oxford, Oxford University Press, 2004. – 290 p.

Roy O. Globalized Islam: The Search for a New Ummah. New York, Columbia University Press, 2006. – 320 p.

Sardar Z. A Garden of Identities: Multiple Selves and other Futures. 2011. // URL: www.ziauddinsardar.com.29.08.2023 (дата обращения: 25.05.2024).

Wright H. JBMs: religions identity and consumption among young British Muslims. In: International Journal of Market Research, Vol. 57, Issue 1. London, MRS, 2015. – P. 1-13.

Zimmermann C. Muslim Identity in the era of globalization. Munich, GRIN Verlag, 2015. URL.: https://www.grin.com/document/339766 (дата обращения: 25.05.2024).

Айталы А. Этносы в казахстанском обществе: точка зрения // Мысль. – 2015. – №1 – С. 12-21.

Аркун М. Переосмысляя ислам сегодня // Исламская мысль: традиция и современность. Религиозно-философский ежегодник. Вып. 2. М.: Медина, 2017. – С. 244-272.

Баранов Х.К. Арабско-русский словарь. Онлайн-ресурс. URL: http://arabus.ru/ (дата обращения: 25.05.2024).

Борисова С. Интервью с С.Т. Сейдумановым «Сохранить и приумножить. Какой должна быть новая модель культурной идентичности казахстанца?» 21.02.2023. URL: https://qmonitar.kz/society/4775 (дата обращения 23.06.2024).

Булуктаев Ю.О. Современный Казахстан: роль светских и религиозных ценностей в процессах гражданской интеграции // Большая Евразия: развитие, безопасность, сотрудничество. 2022, №5-1. – С. 601-604.

Гарбузарова Е.Г. Ислам в государствах Центральной Азии в современный период // Исламоведение, 2019, 10 (2). – C. 22-31.

Кадыржанов Р. Этнокультурный символизм и национальная идентичность Казахстана. – Алматы: Институт философии, политологии и религиоведения КН МОН РК, 2014. – 168 с.

Коран / пер. и коммент. И.Ю. Крачковского. – изд. 2. – М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1986. – 727 с.

Литература Казахстана // Национальная энциклопедия «Казахстан» / гл. ред. Б. Аяган. – Алматы: Главная редакция «Қазақ энциклопедиясы», 2005. – Т.1 – 560 с.

Нысанбаев А.Н., Бурова Е.Е., Сайлаубеккызы А. Особенности идентичности казахстанцев в условиях поликультурного общества // Социологические исследования, 2019, №7. – С. 37-47.

Сейтахметова Н. Мусульманская средневековая философия. – Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2009. – 233 с.

Сулейменов О.О., Бахтикереева У.М., Джусупов М.М., Валентинова О.И., Дихтяр С.В., Дубровина М.Э., Валикова О.А., Исмаилов Г.И. Код слова // Вестник РУДН. Серия: Вопросы образования: языки и специальность. – 2018. – Т.15, №1. – С. 128-165.

Туйганов М.С. Политизация ислама в Казахстане в контексте формирования модели светскости // Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. Серия: Политические науки. Регионоведение. Востоковедение. Тюркология. 2023, №1(142). – С. 243-250.

Турганбаева Ж.Ж. Гуманистический компонент в исламской идентичности: монография. – Алматы: ИФПР КН МНВО РК, 2024. – 160 с.

Фараби А.Н. Трактат о взглядах жителей добродетельного города // Григорян С.Н. Из истории философии Средней Азии и Ирана VII-XII вв. – М.: Изд-во АН СССР, 1960. – С. 156-195.