Постколониалдық теорияның негізгі терминдеріне шолу және оларды «локализациялау» мәселесі

Аңдатпа

Мақалада постколониалдық теорияның негізгі терминдері, олардың қазіргі Қазақстандағы әлеуметтік-мәдени жағдайға өзектілігі мен қолданылуын талқыланады. Қазіргі кезде тарих, антропология, әлеуметтану сияқты әлеуметтік-гуманитарлық салада бүгінде батыс академиялық контекстінде немесе, дәлірек айтқанда, батыс академияларының бұрынғы еуропалық колониялардың зиялыларымен өзара әрекеттесуі аясында қалыптасқан постколониялық теориядан алынған терминдер кеңінен қолданылады. Бұл терминдердің кең таралуына қарамастан, көптеген отандық және ресейлік ғалымдарда бұрынғы кеңестік кеңістікке постколониялық фреймдер мен постколониялық терминдердің қаншалықты қолданылатындығы және посткеңестік шындықты әлемнің басқа аймақтарындағы постколониялық жағдайлармен салыстыру қаншалықты нәтижелі екендігі туралы сұрақтар қалады. Бұл шолуда екі мақсат көзделуде: біріншіден, анықтамалар беру, екіншіден, бұл анықтамалар біздің нақты жағдайымызды сипаттау және теория тұрғысында қаншалықты пайдалы болатынын көрсету. Отарлау дегеніміз не, постколониалдылық дегеніміз не, отарлау алмастырудан немен ерекшеленеді? Отаршылдық пен постколониализм шығыстанумен қалай байланысты? Постколониалдылық қай уақытта отарсыздандырумен алмастырылды? Және соңында, бұл терминдер бізге қалай (кім арқылы) келді, олардың танымалдылығы немен байланысты және бұл терминдер біздің контекстке қалай сәйкес келеді немесе сәйкес келмейді?