Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдардағы Critical Infrastructure Studies

Аңдатпа

Соңғы 20-30 жылда пәнаралық «инфрақұрылымдық бетпұрыс» болды. Инфрақұрылымдық тақырыпәлеуметтік және гуманитарлық ғылымдардағы академиялық зерттеулерге негізделген. Бұл тәсілдің әдіснамалық стратегиялары заманауи мәселелердің көбін қарастыру кезінде өзінің түсіндірмелі күшін көрсетті, бұл осы тәсілді тартымды етеді. Сыни инфрақұрылымдық зерттеулер қоғам мен оның материалдық құрылымдары арасындағы күрделі қарым-қатынас туралы ойларды біріктіру үшін негіз ретінде пайда болды. Бұл постколониялық зерттеулер, феминистік теориялар, ғылым мен технология зерттеулері және басқалары бола алады. Инфрақұрылым заттар мен идеялардың қоспасы бола отырып, әртүрлі қатынастармен қаныққан. Бұл қатынастарды сыни зерттеу ақпараттық жүйелер (large technical systems), үлкен деректерді талдау (Big Data), ғылым және технология зерттеулері, мәдениеттанулық, саяси, философиялық тәсілдер сияқты әртүрлі пәндердің және көптеген салалардың көзқарастарын салыстыруды талап етеді. Сыни инфрақұрылымды зерттеудің негізгі әдістемелік тәсілдері инфрақұрылымның әлеуметтік, мәдени және саяси өмірін зерттеуге арналған форум болып табылатын «Roadsides» журналында берілген. Журналдың атауының өзі – инфрақұрылымдар жанында пайда болатын өзара әрекеттесулердің әртүрлі түрлеріне сілтеме жасайтын метафора. Мақалада сәулет, саясат, мұражай, қоғамдық кеңістік, эстетика, экологиялық тұрақтылық және инфрақұрылым арасындағы өзара әрекеттестіктің кейбір аспектілері проблемалық түрде қарастырылған. Дегенмен, инфрақұрылымды сыни зерттеу отандық гуманитарлық және әлеуметтік зерттеулерде әлі де аз ұсынылған. Бұл мақала мәдениетті, экологияны, ғарышты, қаланы, соның ішінде феминистік, постколониалдық оптикадағы пәнаралық зерттеулерге арналған инфрақұрылымдық тәсілдің мүмкіндіктерін көрсетуге бағытталған.