The Visibility of Religion and Religious Symbols in the Public Sphere in Central Asian Countries

Дәуіржан  Бердімұрат

doi:10.32523/2616-7255-2024-147-2-288-307

Авторлар

Дәуіржан Бердімұрат Ондокуз Майс университеті https://orcid.org/0000-0002-1508-7562

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-147-2-288-307

Кілт сөздер:

Дін социологиясы; Орталық Азия; қоғамдық ортадағы дін; діни рәміздер.

Аңдатпа

Белгілі болғандай, Орталық Азия елдері 70 жылға жуық КСРО билігінде өмір сүрді. Осы уақыт аралығында діни көзқарас пен тәжірибенің барлық түрлері басып-жаншылды; дін қоғамдық ортадан мүлде шеттетілді. Дегенмен, Орталық Азия мемлекеттері 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан бері діннің көрнекілігі артты. Даулы болуына қарамастан, тез діни жаңғыру болды: мешіттер мен медреселер ашылды; қоғамдық ортада діннің бар екені анық байқалды. Сонымен қатар, бұл елдер саясат пен білім беру сияқты институттарын зайырлы ұстауға табанды болды. Әлеуметтанулық тәсілді қолдана отырып, бұл мақала Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстандағы дін мен діни рәміздердің қоғамдық ортада қолданылуын зерттейді - олардың барлығы тәуелсіздік алғаннан кейінгі кезеңдегі Орталық Азия мемлекеттерінің қатарына жатады.

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Adalet Bakanlığı, Kırgız Cumhuriyeti. "Government of the Kyrgyz Republic Resolution." Kırgız Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı. Ağustos 12, 2015. http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/97897?cl=ru-ru#unknown (accessed Kasım 15, 2020).

adilet.zan.kz. "Dіni қyzmet jane dіni bіrlestіkter turaly." adilet.zan.kz. Ekim 11, 2011. http://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1100000483#z74 (accessed Ekim 20, 2020).

Аdyrna.kz. "Ozbekstanda okushylarga hidzhab kijuge, sakal osіruge tyjym salyndy (Uzbekistan, students are not allowed to wear the hijab or grow a beard)." adyrna.kz. Temmuz 7, 2021. https://adyrna.kz/post/77256 (accessed Aralık 17, 2021).

Appasova, Dinara. "Kırgızistan’da Din – Devlet İlişkileri: Hukuki Çerçeve(State and religion relations in Kyrgyzstan)." Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mayıs 2019.

Bagaı, Altynbek, and Svetlana Glushkova. "Nazarbaev «Zhas Otannyn» sozіnde hidzhab turaly da aitty (Nazarbayev also spoke about the hijab at the Zhas Otan congress)." azattyq.org. Kasım 16, 2012. https://www.azattyq.org/a/kazakhstan_nazarbayev_said_that_there_is_no_kazakh-slave/24772557.html (accessed Ekim 31, 2020).

Barbier, Maurice. Modern Batı Düşüncesinde Din ve Siyaset(La modernité politique ). Translated by Özkan Gözel. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1999.

Bayram, Mushfig. "Uzbekistan: Religious freedom survey." Forum18.org. Ağustos 2013. http://www.forum18.org/archive.php?article_id=1862 (accessed Eylül 26, 2020).

Bennigsen, Alexandre, and Chantal Lemercier Quelquejay. Sufi ve Komiser, Rusya'da İslam Tarikatları(Mystics and commissars). Translated by Osman Türer. Ankara: Elif Matbaacılık, 1988.

Beylur, Suat. "Sosyal Değişim Sürecinde Kazakistan'da Din Devlet İlişkileri (Üniversite Öğrencileri Örneği)( In the process of social change,religion-state relations in Kazakhstan (Example of university students)." Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2019.

Byerdimurat, Dauirjan. "Orta Asya Devletlerinde Din, Devlet ve Toplum İlişkileri (Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan Örneği ) (Relıgıon, State And Socıety Relatıons In Central Asıan States (Example Of Kazakhstan, Kyrgyzstan And Uzbekistan))." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Felsfe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ağustos 2021.

Corley, Felix. "UZBEKISTAN: Teaching Islam to children a crime, raids and large fines continue." forum18.org. Temmuz 11, 2013. http://www.forum18.org/archive.php?article_id=1857 (accessed Ekim 29, 2020).

dunyabulteni.net. "Kırgız cumhurbaşkanı başörtüsü yasağını savundu(Kyrgyz president defends headscarf ban)." dunyabulteni.net. Şubat 20, 2015. https://www.dunyabulteni.net/orta-asya/kirgiz-cumhurbaskani-basortusu-yasagini-savundu-h322857.html (accessed Ekim 29, 2020).

Еgemen.kz. "Қазақстанда мектеп маңындағы мешіттер сүрілмейді(In Kazakhstan, mosques near schools are not demolished)." egemen.kz. Temmuz 3, 2018. https://egemen.kz/article/172503-qazaqstanda-mektep-manhyndaghy-meshitter-surilmeydi-qoghamdyq-damu-ministrligi (accessed Ekim 13, 2020).

Eren, Selim. "Din, Devlet ve Siyaset(Religion, State and Politics)." In Din Sosyolojisi, by İhsan Çapcıoğlu Niyazi Akyüz, 571-586. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.

Erşahin, Seyfettin. Türkistan'da İslam ve Müslümanlar(Sovyet Dönemi) (During the period of the USSR religious structure in the republics of Turkestan). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.

Furseth, İnger, and Pal Repstad. Din Sosyolojisine Giriş. Ankara: Birleşik, 2011.

Haksözhaber. "Özbekistan’da Çocukların Camiye Gitmesi Yasaklandı Kaynak: Özbekistan’da Çocukların Camiye Gitmesi Yasaklandı(Children Banned from Going to Mosques in Uzbekistan Source: Children Banned from Going to Mosques in Uzbekistan)." Haksözhaber. Mart 12, 2018. https://www.haksozhaber.net/ozbekistanda-cocuklarin-camiye-gitmesi-yasaklandi-103139h.htm (accessed Eylül 27, 2020).

Hasanov, Behram. Bir Hafıza Zinciri Olarak Din(Religion as a Memory Chain). İstanbul: İsam Yayınları, 2011.

İCG. Central Asıa: Islam And The State. Osh/Brussels: Group, İnternational Crisis, 2003.

Khalid, Adeeb. Komünizmden Sonra İslam; Orta Asya'da Din ve Politika(Islam after Communism). Ankara: Sitre Yayınları, 2011.

Kozukulov, Timur. "Kırgızistan’da Devletin Din Siyaset(The Relıgıon Polıtıcs Of The State In Kyrgyzstan)." Akademik Hassasiyetler Dergisi, 2014: 85-104.

Lenin. Sosyalizm ve Din (Socialism and Religion ). Translated by Öner Ünalan. İstanbul: Kor Kitap, 2017.

Liberty, Radio Free Europe /Radio. "No Shave, No Soccer: Bearded Uzbek Fans Report Being Barred From Stadium." Haziran 2, 2016. https://www.rferl.org/a/uzbek-soccer-fans-beards-stadium-banned/27775057.html.

Najıbulla, Farangiz. "Snjat' hidzhab u vhoda v shkolu. «Ser'eznoe poruchenie» v Uzbekistane (Remove the hijab at the entrance to the school. "Serious assignment" in Uzbekistan)." azattyq.org. Ekim 10, 2019. https://rus.azattyq.org/a/uzbek-teachers-get-tough-assignment-remove-their-hijabs-but-don-t-hurt-their-feelings/30208978.html.

Najibullah, Farangis. "Black Is Only For Funerals!' Kazakh President Calls For Ban Against Islamic Attire." rferl.org. Nisan 23, 2017. https://www.rferl.org/a/kazakhstan-nazarbaev-banning-islamic-dress-black-funerals/28447008.html.

Omelicheva, Mariya. "Islam and Power Legitimation: Instrumentalisation of Religion in Central Asian States." Contemporary Politics, 2016: 144-163.

Pay, Salih. "Kırgızistan'da İslam'ın Asimetrik Mücadelesi(The Struggle of Islam for Asymmetric Existence in Kyrgyzstan)." In Orta Asya'da İslam , by Muhammet Savaş Kafkasyalı, 1787-1827. Ankara-Türkistan: Ahmet Yesevi Üniversitesi Yayınları, 2012.

Peyrouse, Sebastien. "The Rise of Political Islam in Soviet Central Asia." hudson. 2007. https://www.hudson.org/research/9892-the-rise-of-political-islam-in-soviet-central-asia (accessed Ağustos 26, 2020).

Religion.gov.kg. "Kyrgyz Respublikasyndagy din tutuu jerkindigi zhana dini." Bişkek, Aralık 31, 2008.

Sharif, Кajrat Lama. "Dаstуrlі emes islamdyк agymdardyn belsendі kyzmetі ulttyk ozіndіk erekshelіktі zhogaltuga ushyratady (Active Activities of Non-Traditional Islamic Movements Lead to the Loss of National Identity)." interfax.kz. Eylül 2011. https://www.interfax.kz/?lang=kaz&int_id=13&news_id=50 (accessed Aralık 20, 2020).

Somuncuoğlu, Anar. "Abd’nin Demokrasi Özendirme Politikası: Kazakistan Örneği (Democracy promotion policy of the USA: the case of Kazakhstan)." Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2009.

Sooronbaeva, Asel. "Кыргызстан: платок – не преграда к успехам." Central Asian Bureau for Analytical Reporting. Şubat 2, 2019. https://cabar.asia/en/kyrgyzstan-hijab-not-an-obstacle-to-success.

sputnik.kg. "Atambaev vyskazalsja po zakonoproektu o dzhuma-namaze i skandalu vokrug nego (Atambayev spoke out on the bill on Juma Prayer and the scandal surrounding it)." sputnik.kg. Haziran 10, 2016. https://ru.sputnik.kg/politics/20160610/1026379619.html.

Toktarova, Gulnafiz. "Toplumsal Değişme Sürecinde Dini Hayatın Yeniden Şekillenişi: Batı Kazakistan Örneği(Reformation of religious life in the process of social change: West Kazakhstan case)." Marmara Üniversietsi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsfe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aralık 2021: 226.

Usenov, Arsen. "The Processes of Politicizing Islam in Kyrgyzstan: Impact on the 2020 Parliamentary Elections." Central Asian Bureau for Analytical Reporting. Ağustos 7, 2020. https://cabar.asia/en/the-processes-of-politicizing-islam-in-kyrgyzstan-impact-on-the-2020-parliamentary-elections (accessed Ekim 14, 2020)