Орталық Азиядағы цифрлық тарих: бастамалар, аймақтық ерекшеліктер және қоғамдастық


Қаралымдар: 115 / PDF жүктеулері: 17

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-36-55

Кілт сөздер:

Сандық гуманитарлық ғылымдар; цифрлық тарих; тарих 3D мәдени мұраны модельдеу; қоғамдастық құру

Аңдатпа

Бұл мақалада Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстанға бағытталған Орталық Азиядағы цифрлық тарих саласындағы бастамалардың дамуы зерттеледі. Өңірдегі цифрлық гуманитарлық ғылымдар саласындағы сын-қатерлер, мүмкіндіктер мен үрдістер қарастырылады, мәдени мұраны зерттеу және сақтау үшін постколониялық перспективалар мен практикалық цифрлық әдістерді енгізудің маңыздылығы атап өтіледі. Зерттеу қазіргі цифрлық тарих жобаларын жан-жақты талдау үшін әдебиеттерге шолулар, сұхбаттар, сауалнамалар, далалық сапарлар және кейстерді қоса алғанда, аралас әдістемелік тәсілді қолданады. Орталық Азиядағы цифрлық гуманитарлық ғылымдардың өсуіне қарамастан, мақалада халықаралық форумдарда өкілдіктің жеткіліксіздігі, шектеулі ғылыми инфрақұрылымдар және батыстық немесе ресейлік көзқарастардың басым болуы сияқты кедергілер анықталды. Орталық Азиядағы цифрлық тарихшылар қауымдастығын дамытуға және оның қажеттіліктерін зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Мақалада 3D сияқты инновациялық технологиялар арқылы тарихи әңгімелерді отарсыздандыру және мәдени мұраны сақтауды жақсарту үшін цифрлық гуманитарлық ғылымдардың әлеуеті көрсетілген

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Abdurakhmonova N., Ismailov A., Mengliev D. Developing NLP Tool for Linguistic Analysis of Turkic Languages // 2022 IEEE International Multi-Conference on Engineering, Computer and Information Sciences (SIBIRCON), Yekaterinburg, Russian Federation. ‒ 2022. ‒ P. 1790-1793. https://doi.org/10.1109/SIBIRCON56155.2022.10017049.

Abdurakhmonova N., Ismailov A., Sayfulleyeva R. MorphUz: Morphological Analyzer for the Uzbek Language // 2022 7th International Conference on Computer Science and Engineering (UBMK), Diyarbakir, Turkey. ‒ 2022. ‒ P. 61-66. https://doi.org/10.1109/UBMK55850.2022.9919579.

Alliance of Digital Humanities Organizations (ADHO), https://adho.org.

Archive Of The President Of The Republic Of Kazakhstan, https://archive.president.kz.

Association "History and Computer", https://aik-hisc.ru.

Batyrbaeva Sh.D. The population of Kyrgyzstan in the 20-50s of the XX century: historical and demographic analysis. Bishkek: KNU, 2003.

Batyrbaeva Sh. D. Digital turn and historical science // Historical computer science. ‒ 2019. ‒ No.3 (29).

Batyrbaeva Sh.D., Shcherbakova S.A., Zainullin R.Sh., Ploskikh V.V. Historical informatics in Kyrgyzstan: implementation experience and development prospects // Bulletin of the Perm University. Ser. History. ‒ 2011. ‒ No. 2 (16).

Bekenova Z., Müürsepp P., Nurysheva G., Turarbekova L. Artificial Intelligence, Value Alignment and Rationality // TalTech Journal of European Studies. ‒ 2022. ‒ Vol.12. ‒ №1. ‒ P.79-98. https://doi.org/10.2478/bjes-2022-0004

СenterNet, https://dhcenternet.org.

CLARIN-ERIC, https://www.clarin.eu.

Clavert F. The Digital Humanities multicultural revolution did not happen yet // Frédéric Clavert (blog). 2013. April 26. http://www.clavert.net/the-digital-humanities-multicultural-revolution-did-not-happen-yet

DARIAH-EU, https://www.dariah.eu.

DH CLOUD Community, https://dhcloud.org.

Digital History Lab, https://dighistlab.mydurable.com.

Digital Humanities Awards, http://dhawards.org.

Digital Humanities Course Registry, https://dhcr.clarin-dariah.eu.

Digital humanities in the Republic of Kazakhstan: local solutions for global problems, https://dhinkz.wordpress.com.

Doorn P. Me and my database: moving towards the end of the "History and Computing" direction? // Newsletter of the Association "History and Computer". ‒ 1995. ‒ № 13.

East European and Central Asian History at FAU, www.youtube.com/@OstEuropaFAU.

Eichmann N., Weingart S. What's Under the Big Tent? A Study of ADHO Conference Abstracts, 2004-2014. 2015. https://figshare.com/articles/presentation/What_s_under_the_Big_Tent_A_study_of_ADHO_Conference_Abstracts_2004_2014/1461760

Ergasheva Yu. The role of digital technologies in the development of tourism and popularization of the historical and cultural heritage of Uzbekistan // The importance of digital technologies in the study of the history of Uzbekistan. ‒2022. 1(01), ‒ 169–178. https://doi.org/10.47689/.v1i01.13366.

Filchenko A., Goodman B., Sarseke G., Assylbekov Z. Multimedia Corpus of Modern Spoken Kazakh Language. https://research.nu.edu.kz/en/projects/multimedia-corpus-of-modern-spoken-kazakh-language

Gagarina D. Decolonizing knowledge through postcolonial digital humanities in Central Asia // Science and innovation. ‒ 2024. ‒ Vol. 3. ‒ P. 479-481. https://zenodo.org/records/11162683

Gagarina D.A. Digital Humanities in Central Asia: notes on the margins of the round table // Digital Humanities Research. ‒ № 1. ‒ 2024.

Gagarina D., Florin M. Postcolonial Digital Humanities Central Asia) // CESS 2024. Almaty. https://nomadit.co.uk/conference/cess2024/paper/87196.

Ishankhodzhayeva Z.R. The repressive policy of the Soviet government and the culture of Uzbekistan: the tragedy of survival (1925-1953). Tafakkur, 2011.

Ishankhodzhayeva Z.R., Tagaev J.E. Digital transformation of science and education: international conference in Tashkent // Historical Informatics. ‒ 2022. ‒ No.4 (42).

Ishankhodzhaeva Z. Creation of an electronic platform and a multimedia complex for a deeper study of the heritage and perpetuating the memory of the victims of repression and emphasizing the importance of their socio-political, spiritual and educational ideas in education and upbringing. Project number: A-OT-2021-542. https://nuu.uz/en/qatagon-qurbonlarining-merosini-yanada-chuqur-organish-ularning-xotirasini-abadiylashtirish-va-ijtimoiy-siyosiy-manaviy-marifiy-goyalarining-tal.

Kornienko S.I., Gagarina D.A., Povroznik N.G. Historical information systems: theory and practice. Moscow: Publishing House of the Higher School of Economics, ‒ 2021. ‒ 231 p.

McFadden С., Alpysbaeva N.K., Alimgazinov K.Sh. Informatization of archival business in Kazakhstan (foreign and domestic experience) // Journal of history. 2019. №2 (93).

Mukhamadeyeva R., Kusainova U., Mukhamadeyeva I., Yenglissova G., Zhaksybaeva A.. Digitalization of the Historical and Cultural Heritage of Kazakhstan // Kurdish Studies. ‒ 2023. ‒ №11 (2). ‒ Р. 5058-69. https://kurdishstudies.net/menu-script/index.php/KS/article/view/1078.

NazzAR, https://nazzar.uz.

Nomenclature cadres of Soviet Kazakhstan, https://archive.president.kz/ru/bd-nomenklaturnye-kadry-sovetskogo-kazakhstana.

O'zbek tili korpusi, https://uzbekcorpus.uz.

Prisoners of war-Kazakhstanis of the Second World War. The Republican database, http://tutkyn.kz.

Raqamli Tarix, https://raqamlitarix.uz.

Risam R. New Digital Worlds: Postcolonial Digital Humanities in Theory, Practice, and Pedagogy. Northwestern University Press, 2018.

Seminar series “Digital History in/of Central Asia”, https://www.osteuropa.phil.fau.de/digital-history-central-asia.

Spiro L. “This Is Why We Fight”: Defining the Values of the Digital Humanities // Debates in the Digital Humanities. U of Minnesota Press, 2012.

Shamsieva I.M. AI tools in the framework of digital preservation of the historical heritage of Uzbekistan // CESS 2024. Almaty. https://nomadit.co.uk/conference/cess2024/paper/87219

Shamsieva I.M. The history of Uzbekistan in the Internet // Newsletter of the association "History and computer". ‒ 2006. ‒ № 34. ‒ Р. 160-161.

Taranto P., Di Liberti G., Motta S. Проект LABΩ // Journal of Philosophy, Culture and Political Science ‒ 2021. ‒ Vol. 75(1). ‒ Р. 36–40. https://doi.org/10.26577/jpcp.2021.v75.i1.04

The round table “Digital humanities in Central Asia”, https://ca.dhcloud.org.

-1933. Famine in Kazakhstan, http://asharshylyq.kz.

The state program "Digital Kazakhstan", https://www.gov.kz/memleket/entities/mdai/activities/14764.

The state program "Cultural Heritage". Astana, 2006-2011, https://e-history.kz/ru/first-president/show/12378.

Virtual laboratory of visual anthropology, https://virtualanthropologylab.kz/english.

Zhakisheva S. A. Elimination of Bay farms in Kazakhstan at the turn of the 20-30s of the twentieth century: new approaches, methods and technologies. Almaty: Kazakh Universities, ‒ 2021 ‒ 222 p.

Zhakisheva S.A. "Mind Games" or "Proof of life": historical computer science and/or digital history? // Historical Informatics. ‒ 2020. ‒ №1 (31).

Zhakisheva S.A. Historical informatics in Kazakhstan: theory, historiography, methods and technologies. Almaty: KazATiSO, ‒ 2011. ‒ 336 p.

Zhanbossinova A.S. Political repressions in the USSR (1920-1950): a historical and statistical study // European Researcher. ‒ 2013. ‒ Vol. (45), ‒ № 4-1.

Zhanguttin B. O. Digital approaches to the study of the rehabilitation process of victims of political repression of the 1930s-1950s in Kazakhstan: opportunities and limitations // CESS 2024. Almaty. https://nomadit.co.uk/conference/cess2024/paper/87216.

Жүктеулер

Жарияланды

2024-09-08

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Гагарина D. (2024). Орталық Азиядағы цифрлық тарих: бастамалар, аймақтық ерекшеліктер және қоғамдастық. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің хабаршысы. Тарихи ғылымдар. Философия. Дінтану сериясы, 148(3), 36–55. https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-36-55

Журналдың саны

Бөлім

ТАРИХИ ҒЫЛЫМДАР