«The Secret History» – the cultural heritage of the nomads of Central Asia.
Views: 110 / PDF downloads: 113
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-147-2-268-287Keywords:
«The Secret History»; genotheism; Turks; personality; cultural heritage; continuity.Abstract
The article presents the results of an analysis of the «The secret history», a monument of writing of the XIII century. It makes important discoveries regarding the place that this cultural text occupies in the spiritual culture of the peoples of Central Asia, the ways through which it has reached our days and the phenomenon of continuity. The «The secret history» is a genealogy of the ancestors of the world-famous conqueror Genghis Khan, dating from the beginning of the VIII century, continued during his reign during the lifetime of Genghis Khan himself and completed in 1240 under Crown Prince Ogedei Khan. The value of the chronicle lies in the fact that it contains detailed information about the cultural, spiritual, social, and political phenomena that took place in the history of the medieval nomadic Turks, their worldview, intertribal and tribal relations, and the rulers who ruled the country.
The article examines the internal connections in the text of the «The secret history», contextual elements, connections of epic poems-dastans of the Turkic peoples with historical documents that have become sources of the chronicle. Genotheism, the ancestor of Borte-Chino from the «The secret history» is considered by analogy with the batyr Borte-Chino from the medieval history of the Turkic peoples. Important information and information from the «The secret history» through the heirs of Genghis Khan, who ruled over various states of Central Asia, formed the basis for the appearance of numerous genealogies with similar content and motives. Based on the study of the spiritual heritage of the Turks who lived in the Great Steppe before and after the appearance of Genghis Khan, issues of succession of generations, influence on subsequent chronicles, the «The secret history» is assessed as a very valuable monument, a common cultural heritage for the peoples of Central Asia. The results of the study show the importance of fundamental study of the «The secret history» in the context of preserving the cultural heritage of Central Asia. The article focuses on the importance of in-depth analysis of the original of this monument of writing, taking into account the role of the «The secret history» in the formation of the cultural mosaic landscape of the Kazakhs.
Downloads
References
Артықбаев Ж.О. Қазақ шежіресі: ұлы дала тарихының қайнар көзі және тұжырымдамасы. – Астана: Фолиант, 2015. – 496 б.
Әбілғазы. Түрік шежіресі. – Алматы: Ана тілі, 1991. – 208 б.
Әуезхан Қ. Тәңіршілдік және Авеста мәдениеті. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/12299. (қарау уақыты 05.10.2015).
Гумилев Л.Н. Древняя Русь и Великая Степь. – М.: Айрис-Пресс, 2019. – 736 с.
Гумилев Л.Н. Көне түріктер. – Алматы: Білім, 1994. – 478 б.
Дамдинсүрэн Ц. Монголын нууц товчоо. – Улаанбаатар: Улсын хэвлэлийн газар, 1990. – 257 х.
Дамдінсүрін Ц. Моңғолдың құпия шежіресі (ХІІ-ХІІІ ғасырлардағы көшпелілер шежіресі) / қаз. ауд. – Алматы: Өнер, 2009. – 216 б.
Көпеев М.Ж. Қазақ шежіресі. – Алматы: Атамұра, 1994. – 160 б.
Қашқари М. Түрік сөздігі. – Алматы: Хант, 1997. – Т. 1. – 591 б.
Қожа-Ахмет Х. Заблуждение, длившееся восемь веков. – Алматы: Білім, 2013. – 346 с.
Марғұлан Ә. Ежелгі жыр, аңыздар. – Алматы, 1985. – 368 б.
Палладий К. Старинное монгольское сказание о Чингисхане или «Анекдотическое сказание о Чингис-хане» / пер. с кит. // В кн.: Труды членов Российской духовной миссии в Пекине. – СПб.: Типография В. Безобразова и комп., 1866 – Т. 4. – 258 с.
Поппе Н. Грамматика письменного монгольского языка. – М., 1937. – 196 с.
Пүрэвдорж Д. Монголын нууц товчоо, Монголын түүхийн сурвалж, Чингис хааны судлал, монгол хэл, монголын түүхийн өгүүлэл. – Улаанбаатар: «Содпресс» ХХК, 2016. – 463 х.
Рашид ад-дин Ф.Х. Жамиғ ат-тауарих (Тарихтар жинағы, ХІV ғ.). – Астана: Фолиант, 2018. – Т. 1. – 596 б.
Рашид ад-дин. Сборник летописей / пер. с перс. – М., 1952. – Т. 1. – 534 с.
Салғараұлы Қ. Мыңғұл мен моңғол және үш Шыңғыс. – Алматы: Үш Қиян, 2013. – 172 б.
Сейдімбек А. Балталы, Бағаналы ел аман бол (шежіре). – Алматы: Қазақ университеті, 1993. – 224 б.
Стенли Л-П. Мусульманские династии / пер. В.В. Бартольд. – М., 2004. – 312 с.
Төмөрбагана Б. Монголын нууц товчоон»-ы сурвалж бичиг бар хэвлэлийн судлал. – Улаанбаатар, 2011. – 248 х.
Шамахай С. Құпия шежіре: мәдени-философиялық талдау: философия д-ры (PhD) 6D020100 – Философия маман... дис. Әл-Фараби атын. ҚазҰУ. –Алматы, 2020. – 147 б.
Шекен Ж. Моңғолдың құпия шежіресі: фольклорлық әдеби негіздері: монография. – Қарағанды: Болашақ-Баспа, 2013. – 149 б.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Saira Shamakhay, Baurzhan Bozhbanbaev, Manifa Sarkulova
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.