Шешендік өнердегі мәдени-құндылықтық концепциялар

Аңдатпа

Бүгінгі жылдамдық пен трансформация кезеңінде ұлттық мәдени-құндылықты реконструкциялау бүгінгі қоғамның жан-жақты ізденісін байқауға болады. «Кеңестік» және «Посткеңестік» кеңістіктен өз мәдениетін идентификациялап, тарих елегіне өткен рухани құндылықтарды сұрыптап, кешегі қалыптасқан ұлттық мәдени-құндылықтарды реконструкциялаумен шектелмейді. Сонымен қатар, озық идеялар мен мәдениетімізден жаңа форматтағы құндылықтарды қалыптастыруымыз керек. Сондықтан қазіргі заманғы әлеуметтік-мәдени жағдай рухани құндылықтық бағыт-бағдарды түбірінен қарастыруды, тереңінен түсінуді және оны техногендік қоғамның кәдесіне асыру жолдарын анықтауды талап етеді (Раев, 2011: 7). Осы жолда бізді адастырмай мәдени-құндылығымызға жетелейтін ғұлама ойшылдардың еңбектерін, би-шешендеріміздің ұлағатты сөздерін, ұлттық фольклорды сараптау арқылы жүзеге асырамыз. Қазақ би-шешендері – халқымыздың төл рухани-мәдени құндылығымыз екені сөзсіз. Демек, қазақтың шешендік өнері – халқымыздың идентификациялық мәдени құндылықтар жүйесін қамтыған әмбебап құралдың бірі. Оның негізі – бізге аманат етілген мұра екенін мойындауымызда. Мәдени-құндылықтар өз бастауын халықтың тілі, ділі, діні, әдет-ғұрпы, тұрмыс-тіршілігі, халық даналығы, ұлағатты сөздерінен бастау алады. Соның ішінде, ауыз әдебиетіндегі жәдігерлер арқылы мәдени құлдырамауға, қоғамды дұрыс бағыттауға, тәрбие беруге, бүгінгі аксиологиялық жүйені қалыптастыруға болады деп есептейміз.