Қазақстан Республикасы Ұлттық архивінің материалдарындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау мәселелері

Адильхайр Е.  Мырзаханов

doi:10.32523/2616-7255-2023-142-1-61-75

Авторлар

Адильхайр Е. Мырзаханов Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті https://orcid.org/0000-0002-6430-7066

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2023-142-1-61-75

Аңдатпа

Саяси қуғын-сүргін тарихының мәселелері Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың шешімі бойынша құрылған мемлекеттік комиссия қызметінің аясында өзекті және маңызды тақырып болып табылады. Автор ұсынған тақырыптың өзектілігі оның қайта құру кезеңінің қалыптасу кезеңдерін және ақтау процесінің басталуын, КСРО-дағы мұрағаттық революцияны талдауға жүгіну тұрғысынан сөзсіз. Зерттеу мақсаты-Қазақстан Республикасы Ұлттық мұрағатының қорларында анықталған саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту тарихы бойынша дереккөздерді талдау. Автор ашқан мұрағат материалдары Қазақстанның қазіргі даму кезеңінде саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалтудың мемлекеттік саясатын қалыптастыру мәселелерін, атап айтқанда 80 ‒ ші ғасырдың аяғы-ХХІ ғасырдың басын ашады. 1988 жылы қуғын-сүргін құрбандарын оңалту жөніндегі мемлекеттік комиссияның құрылуымен басталған оңалтудың бірінші кезеңіне ерекше назар аударылды. Автор Мемлекеттік комиссия қызметінің құқықтық саласына және жобаны талқылау, "жаппай қуғын-сүргін құрбандарын оңалту туралы"заңды қабылдау және қолданысқа енгізу тарихына назар аударды. Жалпы, мақалада ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру барысында түрлі іс-шаралар ұсынылған. Мұрағаттық деректер негізінде автор саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту барысын және статистикалық материалдарды көрсетеді.