«Космический» ландшафт Улытау

Аңдатпа

Ғарыш ландшафты астросоциология ғарыш антропология және (STS) ғылымдар
даму тарихы мен технологиялар сияқты пәнаралық ғылымдар үшін өзекті тақырыптарының
бірі. Cоңғы жылдарғы Қазақстанның ғарыш зерттеулері Байқоңыр ғарыш айлағынан шеңберінен
шығып, оның көршілес аймақтарда да ғарыш инфрақұрылымының қалыптасуына әсер еткенін
көрсетті. Мысалы, Ұлытау өңірінде ғарыш инфрақұрылымы мен «ғарыштық» естелік орындарын
Ұлытау ғарыш ландшафты ретінде толыққанды кейс қарастыруға болады.
Бұл зерттеудің мақсаты – 2020-2023 жылдар аралығында Жезқазған, Байқоңыр, Шалғын,
Ұлытаудағы далалық зерттеу материалдарына негізделген Ұлытау облысының ғарыштық
ландшафтына алғашқы шолу жасау болып табылады.
Зерттеудің бір бөлігі тізілім ретінде ұсынылады – ғарыш тақырыбына қатысты естелік
орындарының тізімі. Бұл тізілімге бірінші Байқоңыр ғарыш айлағымен байланысты айлағымен
байланысты орындар, ғарыш инфрақұрылымына жақын орналасқан тарихи-мәдени мұра
ескерткіштері және ғарышкерлер кездескен орындар енгізілген. Тізілім архивтік және мұражайлық
материалдарға, сондай-ақ осы жерлердің ғарыштық аспектімен байланысын ашатын ауызша
әңгімелерге негізделген дескриптивті талдаумен толықтырылады.
Пьер Нора тұжырымдамасына негізделген әдістемені қолдана отырып, естелiк орындарының
көрінетін (байқалатын) және көрінбейтін (байқалмайтын) аспектілерін қарастыруға, ғарыш
тақырыбының институционалдық және жергілікті деңгейде өзектілігін сақтағанын немесе
жоғалтатынына талдау жасалынған.