Кеңестік Ресейдегі қара жүз қозғалыс жетекшілерінің тағдыры: қазіргі орыс тарихнамасы
Қаралымдар: 143 / PDF жүктеулері: 140
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-146-1-137-163Кілт сөздер:
Қара жүздіктер; оңшылдар; қазіргі тарихнама; 1917; А. Дубровин; В. Пуришкевич; Н. Марков.Аңдатпа
Мақалада қазіргі орыс тарихнамасында 1917 жылдың қазан айы қарсаңында және одан кейінгі Қара жүз қозғалыс жетекшілерінің жағдайы қарастырылады. Қазан төңкерісі қарсаңында Ресей империясының құқықтық монархиялық ұйымдарының қызметіне әсер еткен факторлар кешеніне айтарлықтай назар аударылды. Ресейдің 1905-1917 жылдардағы маңызды қоғамдық-саяси құбылысы ретінде қара жүздіктерге, сондай-ақ оңшылдардың мәртебесін түбегейлі өзгерткен ақпан төңкерісіндегі оқиғаларға айтарлықтай мән беріледі. Қазіргі тарихнаманың осы саладағы тарихи ғылымның идеяларына айтарлықтай әсер еткен негізгі жұмыстары талданады. 2012-2013 жылдардан бастап осы мәселе бойынша зерттеулердің саны артып келе жатқандығы ерекше атап өтілді, бұл ғылыми қоғамдастықтың Қазан төңкерісінен кейінгі Қара жүздіктердің тағдырына деген қызығушылығының едәуір артқанын көрсетеді.
А.и. Дубровин, В.М. Пуришкевич, н. е. Марков сияқты оңшыл қозғалыстың жетекшілеріне ерекше назар аударылды, олар оңшыл қозғалыста орталық орынға ие болды және сәйкесінше олардың қызметі тарихнамада ең үлкен өкілдікке ие болды. Зерттеушілер көрсеткендей, олардың тағдыры әртүрлі болды. А. и. Дубровин, ең алдымен, денсаулық жағдайына байланысты, саяси қызметін тоқтатты және 1917-1920 жылдары болған оқиғаларға ешқандай әсер етпеді. Сонымен қатар, В. М. Пуришкевич және Н.Е. Марков, бұрынғыдай, революциядан кейінгі саяси процестерде, тіпті жаңа сапада да рөл атқаруға тырысты. Алайда, өзгерген жағдайлар оларға қазан айынан кейінгі саяси өмірге әсер етуге мүмкіндік бермеді. Сонымен қатар, мақалада қазан айынан кейінгі кезеңдегі "екінші план" көшбасшыларының қызметін тарихнамалық тұрғыдан түсіну де назардан тыс қалмайды, олар да оңшыл қозғалыста маңызды рөл атқарды.
Downloads
Әдебиеттер тізімі
Багдасарян В.Э., Реснянский С.И. Генезис советской системы: революция как механизм цивилизационного воспроизводства // Вестник Русской христианской гуманитарной академии. – Санкт–Петербург, 2021. – Т. 22, вып. 4, ч. 2. –С. 66–76.
Базанов П.Н. Братство Русской Правды – самая загадочная организация Русского Зарубежья. – М.: Содружество «Посев», 2013. – 424 с.
Богоявленский Д.Д. Проблема лидерства в Союзе русского народа. – М.: Изд–во МГОУ, 2012. – 242 с.
Допрос Н.Е. Маркова от 24 июля 1917 г. // Падение царского режима: в 7 т. – Т. 6: Допросы и показания гр. П.Н. Игнатьева, гр. С.И. Велепольского, Н.В. Плеве и др. – М.–Л.: Госиздат, 1926. – С. 175–206.
Ивакин Г.А. Черносотенство в политической системе Российской империи начала XX века: диссертация на соискание ученой степени доктора исторических наук. – М., 2014. – 516 с.
Иванов А.А. «Мы фактически разгромлены». Об арестах лидеров правых и погромах черносотенного имущества в Петрограде в дни Февральской революции // Революция 1917 года в России: новые подходы и взгляды: сб. научн. ст. – СПб.: Изд–во РГПУ им. А.И. Герцена, 2019. – С. 64–71.
Иванов А.А. Пламенный реакционер. Владимир Митрофанович Пуришкевич. – СПб.: Владимир Даль, 2020. – 621 с.
Иванов А.А. Правые в русском парламенте: от кризиса к краху (1914–1917). – М.; СПб.: «Альянс–Архео», 2013. – 520 с.
Иванов А.А. Правый депутат Н.Е. Марков в зеркале советской прессы 1920–1930–х гг. // Таврические чтения 2021. Актуальные проблемы парламентаризма: история и современность: международная научная конференция. Сборник научных статей. В 2–х частях. – Санкт–Петербург, 09–10 декабря 2021 года. – Ч. 1. – СПб: Центр научно–информационных технологий «Астерион», 2022. – 262 с.
Иванов А.А., Чемакин А.А. Всероссийская народно–государственная партия В. М. Пуришкевича: программа, структура и печатные органы // Новейшая история России. – 2017. – № 2. – С. 98–119.
Иванов А.А., Чемакин А.А. Смерть В.М. Пуришкевича: новые данные к биографии политика–монархиста // Русин. – 2017. – №1 (47). – С. 196–212.
Избирательная программа (в связи с выборами в Государственную Думу), принятая I Всероссийским съездом уполномоченных отделов СРН и обязательная для всех отделов // Правые партии: документы и материалы, 1905–1917 гг.: в 2 т. – М.: Росспен, 1998. – Т. 1 Правые партии 1905–1910 гг. – С. 190–197.
Информация Русского Собрания в газете «Земщина» // Правые партии: в 2 т. – М.: Росспен, 1998. – Т. 2. Правые партии 1911–1917 гг. – С. 35.
Кирьянов Ю.И. Образование и деятельность Отечественного патриотического союза (1915–1917 гг.) // Консерватизм в России и мире: прошлое и настоящее: сб. науч. трудов. – Вып. 1. – Воронеж: Издательство Воронежского государственного университета, 2001. – С. 174–191.
Кирьянов Ю.И. Численность и состав крайних правых партий в России (1905–1917 гг.): тенденции и причины изменений // Отечественная история. – 1999. – № 5. – С. 29–43.
Ленин В.И. Опыт классификации русских политических партий // Полн. собр. соч.: в 55 т. – Т. 14: Сентябрь 1906–февраль 1907 гг. – М.: Политиздат, 1972. – С. 21–27.
Макаров В.Г. Приговоренный к расстрелу дважды («коммунист–монархист» Александр Иванович Дубровин) // Репрессированная интеллигенция. 1917–1934 гг. – М.: РОССПЭН, 2010. – С. 84–143.
Михайлова Е.М. Поволжские правые партии после 1917 года: судьбы лидеров // Вестник Чувашского университета. – 2018. – № 2. – С. 109–117.
Первая мировая война в оценке современников: власть и российское общество 1914–1918: в 4 т. – Т. 2: Консерваторы: великие разочарования и великие уроки. – М.: Политическая энциклопедия, 2014. – 652 с.
Полунов А.Ю. Рец. на: А.А. Иванов. Пламенный реакционер Владимир Митрофанович Пуришкевич. – СПб.: Владимир Даль, 2020. 621 с. // Российская история – 2021. – Выпуск 1 C. 183–188.
Пученков А.С. Национальная политика генерала Деникина (лето 1918–весна 1920) // Русский сборник: исслед. по истории России. – Т. 8. – М.: Модест Колеров, 2010. – С. 158–259.
Размолодин М.Л. Русский вопрос в идеологии черной сотни. – Ярославль: Нюанс, 2013. – 480 с.
Репников А.В. «Мы все уничтожены, мы фактически разгромлены…» (русские монархисты накануне и после падения самодержавия) // Известия высших учебных заведений. Поволжский регион. – 2007. – №2. – С. 10–19.
Степанов С.А. Черная сотня. Что они сделали для величия России? – М.: Яуза–пресс, 2013. – 672 с.
Стогов Д.И. Н.Е. Марков: жизнь и деятельность русского монархиста в изгнании // Русско–Византийский вестник. – 2021. – № 4 (7). – С. 116–127.
Стогов Д.И. Правые в период с марта 1917 г. до окончания Гражданской войны (историографический очерк) // Эпоха Революции и Гражданской войны в России. Проблемы истории и историографии. – СПб.: СПбГЭТУ «ЛЭТИ», 2019. – С. 165–174.
Стогов Д.И. Судьба лидеров правых партий в годы гражданской войны // Гражданская война в России: проблемы истории и историографии: сб. докл. межвуз. науч. конф. г. Санкт–Петербург. 29 нояб. 2013 г. – СПб: Изд–во СПбГЭТУ «ЛЭТИ», 2014. – С. 157–165.
Стогов Д.И. Черносотенцы жизнь и смерть за Великую Россию. – М.: Институт русской цивилизации, Алгоритм, 2012. – 672 с.
Чемакин А.А. Лебединая песня «черной сотни»: «Христианский трудовой блок» и выборы в Одесскую городскую думу 1 декабря 1919 г. // Вопросы национализма. – 2016. – №2 (26). – С. 58–94.
Чхартишвили П.Ш. Черносотенцы в 1917 году // Вопросы истории. – 1997. – № 8. – С. 133–143.
Шеханин Е.А. Деятельность В.М. Пуришкевича накануне революции и в годы гражданской войны // Русин. – 2008. – № 1/2. – С. 239–245.
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Артем Курицын
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.