Пионерские лагеря как форма организации культурно-оздоровительного досуга детей в 1954-1964 гг. (на материалах Карагандинской области)

Зауреш Сактаганова; Диана  Шапағатова

doi:10.32523/2616-7255-2024-148-3-91-111

Авторлар

Зауреш Сактаганова Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті https://orcid.org/0000-0002-5881-482X
Диана Шапағатова Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті https://orcid.org/0009-0002-6305-3604

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-91-111

Кілт сөздер:

кеңестік балалық шақ; Қазақстанның кеңестік балалық шақ тарихы; Орталық Қазақстанның пионерлік лагерлері; мәдени-сауықтыру іс-шаралары

Аңдатпа

Мақалада Орталық Қазақстан аумағында ұйымдастырылған пионер лагерлерінің көп қырлы функционалдығы қарастырылады. Кеңес мемлекетінің әлеуметтік саясатының тәрбиелік векторының маңызды құрамдас бөлігі балалардың мәдени және бос уақытын ойластыру болды. Бұл функцияны жүзеге асырудың маңызды құралы балалардың қоғам
алдындағы жауапкершілікке тәрбиелеуге, мектепке пионерлерді өз міндеттерін саналы және шығармашылық бағытта орындауға дайындауға көмектесетін пионер ұйымдары болды. Осылайша, мектеп пен пионер ұйымының қызметі синтезделді, онда біріншісі білім беру компонентін, ал пионер ұйымы тәрбиелік компонентті жүзеге асырушы болды. Осындай толықтырудың нәтижесінде болашақта салынып жатқан социализмнің іргетасы бола алатын "homo soveticus" ("кеңес адамы") насихатталған бейнесіне толық сәйкес келетін кеңестік балалардың жан-жақты дамыған ұрпағы қалыптасты. Пионер ұйымының назары оқуға, еңбекке және қоғамдық жұмысқа социалистік көзқарасты қалыптастыру міндеті болды,
бұл немқұрайлылық, ұжымшылдық, өмірге белсенді немесе белсенді көзқарас сияқты құндылықтарды біріктіруді білдірді. Дәл осы Пионер қозғалысы Кеңес Одағының бүкіл аумағында өскелең ұрпақтың идеялық-саяси тәрбиесінің орны болған пионер лагерлерінің қалыптасуының негізгі катализаторына айналды.

Downloads

Download data is not yet available.

Әдебиеттер тізімі

Kupriyanov B. Extracurricular Daily Life of Soviet Schoolchildren in Plots and Structures // Volga Region Pedagogical Search. – № 26. – 2018. – С. 28-36.

Балясная Л. К. Смена смене идет: к 40-летию Пионерской организации им. В. И. Ленина. – М.: Знание, 1962. – 39 с.

Дробышева Л. «Золотая» осень пионерского детства на севере Казахстана // Новостной портал «Петропавловск news». 2022. URL: https://pkzsk.info/zolotaya-osen-pionerskogo-detstva-na-severe-kazakhstana. (дата обращения: 06.05.2024).

Запись биографической беседы с Жумашевым Р. М. (1960 г.р.), записано Д. Д. Шапагатовой в Караганде в 2024 г.

Запись биографической беседы с Тасылбаевой Г. И. (1957 г.р.), записано Д. Д. Шапагатовой в Караганде в 2024 г.

Келли К. Маленькие граждане большой страны // НЛО. – № 60. – 2003. – 218 с.

Крупская Н.К. Педагогические сочинения в 10 томах. Т. 5. Детское коммунистическое движение. Пионерская и комсомольская работа. Внешкольная работа с детьми. – М., 1959. – 204 с.

Львов К. И., Родин А. Ф. Летняя площадка для детей. – М.-Л.: Молодая гвардия, 1928. – 152 с.

Михайлов А. Лагерное поколение «Кайнара» // Новостной портал «Комсомольская правда». 2019. URL: https://www.kp.kz/daily/27012/4074763. (дата обращения: 03.05.2024)

Розенберг А.Я. Пионерская организация, общественность, семья. – М.: Просвещение, 1982. – 142 с.

Ромашова М.В. Советское детство в 1945 году – середине 1950-х гг.: государственные проекты и провинциальные практики (по материалам Молотовской области): дис. … канд. ист. наук. – Пермь, 2006. – 211 с.

Сактаганова З. Г., Aбдукаримова Ж. К. Повседневность детей Карагандинской области в годы Великой Отечественной войны: оздоровительные кампании в период летних и зимних каникул // Вестник ЕНУ им. Л.Н. Гумилева. Серия: Исторические науки. Философия. Религиоведение. – 135(2). – 2021. – С. 63-78.

Сальникова А.А. Российское детство в XX век: история, теория и практические исследования. – Казань: Казанский государственный университет им В.И. Ульянова-Ленина, 2007 г. – 256 с.

Смирницкий А. Е., Старикова Н. В., Шуршикова А. В., Нартымов Д. М. Проблемы организации досуга советских школьников в 1946-1956 гг. (по материалам г. Горького) // Современная научная мысль. – № 6. – 2023. – С. 169-176.

Федулова А. В. Дети в СССР. – М., 1979. – 63 с.

Хотиловская Л. В. Счастливое детство. – М., 1950. – 40 с.