1940-1990 жж. Қазақстандағы мемлекет және діни ұйымдар: мәселені зерттеудің әдіснамалық негіздері мен дереккөздерді жүйелеу
Қаралымдар: 21 / PDF жүктеулері: 0
Кілт сөздер:
мемлекет; конфессиялар; әдістеме; дін; кеңестік модель; дереккөздерАңдатпа
Мемлекет пен діни конфессиялар қоғамның қоғамдық-саяси дамуының маңызды институттары болып табылады, бұл институттардың өзара әрекеттесу сипаты белгілі бір дәрежеде қоғамның өркениетінің көрсеткіші болып табылады. Тарихи ретроспекциядағы мемлекет пен діни ұйымдардың өзара іс-қимылын зерттеу әдістемесін зерттеу және негіздеу практикалық тәжірибені қорытындылау және өткеннен сабақ алу қажеттілігі тұрғысынан өзекті. Мемлекет пен конфессиялардың өзара іс-қимылының кеңестік моделі бірқалыпты болған жоқ. Зерттеуде көрсетілген хронологиялық кезең шеңберінде кеңес мемлекеті мен діни конфессиялардың қарым-қатынасы әртүрлі себептерге, соның ішінде идеологиялық және саяси себептерге байланысты дамыды. Тарихи ретроспекциядағы мемлекеттік-діни қарым-қатынастарды зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі ретінде өркениеттік, институционалдық және пәнаралық тәсілдердің принциптері болады. Олардың әрқайсысы 1940-1990 жылдардағы Қазақстандағы мемлекет пен конфессиялардың өзара іс-қимылының эволюциясын объективті және серпінді түрде қарап зерттеуге, мемлекеттік діни саясатты трансформациялаудың себеп-салдарлық шарттылығын түсінуге, жалпыхалықтық жаңғырту үрдісі тұрғысынанаймақтық ерекшелікті айқындауға және сипаттауға, мемлекет пен діни ұйымдардың өзара іс-қимылы мен қарым-қатынасының өңірлік тарихи тәжірибесін жинақтауға мүмкіндік береді. Мәдени бейімделу тұжырымдамасы діндерге сенушілердің өзгеріп отыратын саяси-құқықтық шындыққа өздерінің әлеуметтік әлеуетін қосуға бағытталған механизмдерін түсіндіреді. Мақалада дереккөздерді жүйелеу, олармен жұмыс істеудің ғылыми принциптері мен әдістері сипатталған. Оларды қолдану ғылыми білім мен тақырыпты түсінудің негізі болып табылады. Тарихи сынудағы мемлекет пен діннің өзара әрекеттесу проблемасының әдіснамалық негіздемесі тақырыптың пәнаралық сипатын растайды, оны зерттеу үшін әртүрлі әлеуметтік ғылымдардың әдістері қолданылады.
Downloads
Әдебиеттер тізімі
Aktual'nye voprosy gosudarstvenno-konfessional'nyh otnoshenij v Respublike Kazahstan: sbornik materialov [Current issues of state-confessional relations in the Republic of Kazakhstan: collection of materials]. Almaty: Institut filosofii i politologii KN MON RK, 2012. 72 р. [In Russian]
Anderson J. Religious Liberty in Transitional Societies. The Politics of Religion. Cambridge University Press. 2003. [In English]
Bagaeva K.А. Vzaimootnoshenija gosudarstva i religii: osnovnye teoretiko-metodologicheskie podhody [Relationships between the state and religion: the main theoretical and methodological approaches]. Vestnik Burjatskogo gosudarstvennogo universiteta. Filosofija. 2015. No. 6. Рр. 19-23. [In Russian]
Batorov T.P., Batorova S. E. Nekotorye sociologicheskie uchenija o vzaimodejstvii religii i gosudarstva [Some sociological doctrines of the interaction of religion and state]. Vestnik NGUJeU. 2016. № 2. Рр. 243-250. [In Russian]
Belkova A.A. Istoricheskij institucionalizm – novoe napravlenie v istoricheskih issledovanijah [Historical institutionalism – a new trend in historical researches]. Vestnik Burjatskogo gosudarstvennogo universiteta. 2014. No.7-1. Рр. 117-121. [In Russian]
Danilevskij N.Ja. Rossija i Evropa [Russia and Europe]. Moscow: Institut russkoj civilizacii, 2008. 704 р. [In Russian]
Demerath N.J. Civil society and civil religion as mutually dependent // Handbook of the Sociology of Religion. Cambridge University Press. 2003. Pр. 348-358. [In English]
Djurkgejm Je. O razdelenii obshhestvennogo truda. Metod sociologii [On the Division of Social Labor. The Method of Sociology]. Moscow: Nauka, 1991. 575 р. [In Russian]
Georgieva N.G. Klassifikacija i polikonfessional'nost' istoricheskih istochnikov [Classification and multi-confessional nature of historical sources]. Vestnik RUDN. Serija: Istorija Rossii. 2016. No. 1. Рр. 7-19. [In Russian]
Ippolitov G.M. Sistemnyj podhod k poznaniju istorii: diskussionnye razmyshlenija o nekotoryh aspektah mnogoaspektnoj problemy v lapidarnom izlozhenii [A systems approach to the knowledge of history: controversial reflections on some aspects of a multifaceted problem in a lapidary presentation]. Samarskij nauchnyj vestnik. 2017. Т. 6. No. 2 (19). Рр. 192-199. [In Russian]
Jelen T.G., Wilcox С. Religion. The one, the few, and the many // Religion and Politics in Comparative Perspective. Cambridge University Press. 2002. Pр. 1-7. [In English].
Hal'bvaks M. Kollektivnaja i istoricheskaja pamjat' [Collective and historical memory]. Neprikosnovennyj zapas. 2005. No. 2-3. Рр. 8-27. [In Russian]
Kardashevskij A.V., Tirskih M.G. Sovremennye koncepcii gosudarstvenno-konfessional'nyh otnoshenij. «Sushhnostnye» modeli [Modern concepts of state-confessional relations. “Essential" models]. Sibirskij juridicheskij vestnik [Siberian legal bulletin]. 2009. No. 2 (45). Рр. 25-33. [In Russian]
Levchuk D.V. Osobennosti vzaimootnoshenija politiki i religii [Features of the relationship between politics and religion] // Politika, gosudarstvo i pravo. [Politics, state and law] 2013. No. 1 [Electronic resource]. URL: https://politika.snauka.ru/2013/01/624 (date of access: 14.05.2024)
Lur'e C.B. Istoricheskaja jetnologija [Historical Ethnology]. Moscow: Aspekt Press. 1997. 445 р. [In Russian]
Markarjan Je.S. Osnovnye problemy jetnicheskoj jekologii [The main problems of ethnic ecology]. Ethnographic review [Jetnograficheskoe obozrenie]. 1983. No.1. Рр. 3-16. [In Russian]
Mchedlova Е. М. Obraz budushhego vzaimodejstvija gosudarstva i religiozno-obshhestvennyh sil [The image of the future interaction of the state and religious-social forces]. // Znanie. Ponimanie. Umenie [Knowledge Understanding Skill]. 2022. No. 3(16). Рр. 177-184. DOI: 10.17805/zpu.2022.3.16 [In Russian]
Parsons T.O social’nyh sistemah [About social systems]. Moscow, 2002. 749 p. [In Russian].
Prokopenko Е.Е. Tendencii i rubezhi vzaimovlijanija gosudarstva i religioznoj organizacii kak strukturnogo jelementa grazhdanskogo obshhestva v sovremennyh rossijskih uslovijah [Trends and frontiers of interference of the state and religious organizations as a structural element of a civil society in modern Russian conditions ]. Theories and Problems of Political Studies. 2016. No. 5 (6А). Рр. 267-285. [In Russian]
Shahov M.O., Shutova O.S. Gosudarstvenno-konfessional'nye otnoshenija: analiz tipologij i "silovaja model'" [State-confessional relations: analysis of typologies and the "power model"]. Politija. 2003. No.3. Рр. 158–178. [In Russian]
Shpengler O. Zakat Evropy. Ocherki morfologii mirovoj istorii. Vsemirno-istoricheskie perspektivy [The Decline of Europe. Essays on the Morphology of World History. World-Historical Perspectives]. T. 1-2. Moscow: Mysl'. 1993. 663 р. [In Russian]
Steward J.H. Theory of Culture Change. Urbane, 1955. Pр. 36-41. [In English]
Tojnbi A.Dzh. Postizhenie istorii: sb. [Understanding History: collection]. Рer. s angl. E.D. Zharkova. Moscow: Ajris Press, 2010. 640 р. [In Russian]
Uest K., Zimmerman D. Sozdanie gendera. Per. s angl. E. Zdravomyslovoy. Gendernyetetradi.Vyp.1. Trudy SPb-filiala IS RAN. Saint Petersburg: IS RAN, 1997. Рр. 94-120. [In Russian]
Zvorygin R. Analiz vozmozhnostej primenenija metodov kolichestvennogo analiza dlja izuchenija vzaimodejstvija organov gosudarstvennoj vlasti i religioznyh obedinenij [Analysis of the Possibilities of Using Quantitative Analysis Methods to Study the Interaction of Public Authorities and Religious Associations]. Mnogomernost' obshhestva: cifrovoj povorot v gumanitarnom znanii: 3-j molodezhnyj konvent: Мaterialy mezhdunarodnoj studencheskoj konferencii (Ekaterinburg, 14-16 marta 2019 g.). Ekaterinburg: Izdatel'stvo Ural'skogo universiteta, 2019. Рр. 578-580. [In Russian]
Weber M. Protestantskaja jetika i duh kapitalizma [The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism] / M. Veber. Izbr. proizv. Moscow: Progress, 1990. 808 р. [In Russian]
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Г. Алпыспаева, Х. Аубакирова, Г. Саметова
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.
