XIX ғасырдың соңғы ширегі мен XX ғасыр бас кезіндегі қазақ ағартушылары мен Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы мұрасындағы діни таным сабақтастығы

Альбина Дуйсенбаева; Жандос    Ишмаханов; Алмасбек  Шағырбай

doi:10.32523/2616-7255-2024-148-3-288-301

Авторы

Альбина Дуйсенбаева Египетский университет исламской культуры Нур-Мубарак https://orcid.org/0000-0002-4556-3152
Жандос Ишмаханов Египетский университет исламской культуры Нур-Мубарак https://orcid.org/0009-0003-8510-8642
Алмасбек Шағырбай Институт философии, политологии и религиоведения Комитета науки Министерства науки и высшего образования РК, Алматы, Казахстан https://orcid.org/0000-0001-9146-1408

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-148-3-288-301

Ключевые слова:

просвещение; ислам; религия; традиции; ценности

Аннотация

Одна из тем, которая не теряет своей актуальности в вопросе возрождения религиозного сознания - это не теряя традиционные ценности, продолжение духовной гармонии. Этот процесс в разные периоды истории сопровождался разными проявлениями в судьбах каждой культуры, каждой нации. В статье исследуется наследие казахских просветителей в период возрождения религиозного сознания, касающееся религиозных ценностей, традиционного мировоззрения. В исследовании религиозных личностей всесторонне изучалось историческое значение их становления и деятельности как личности. Были проанализированы труды деятелей, самобытной интеллигенции нации, определяющие религиозный символ казахского народа, как и общественного устройства других туркомусулманских народов. В статье говорится о преемственности религиозных ценностей в мировоззрении казахских просветителей с наследием Машхур Жусуп Копейулы. На основании религиозных идей, аредставленных в трудах великих казахских просветителей, таких как Абай, Шакарим, Машхур Жусуп, осуществлен религиоведческий и познавательно-философский анализ. Проведен теологический, религиоведческий анализ категорий бога, религии, веры в мировоззрении просветителей. Основные результаты и анализ исследовательской работы тесно связаны с возрождением религиозного сознания и прославлением наследства предков. Анализируется деятельность казахской интеллигенции в обществе, которая не ограничивалась религиозным образованием, а формировала национальное познание в казахской степи через воспитание, формируемое этим религиозным образованием. Ценность исследования очень важна для предотвращения религиозных разногласий в современном обществе и формирования религиозного мировоззрения будущего нации. Практическая значимость результатов статьи может стать основой для исследований будущих специалистов-религиоведов, теологов, исламоведов

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Әбдиманұлы Ө., Шортанбаев Ш., ХХ ғасыр басындағы әдебиет. Электронды оқу құралы. – Алматы, 2017.

Есім Ғ. Қазақ қоғамындағы діни-ағартушылық ойсана // «Сыр еліндегі діни-ағартушылық ой-сана» Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының діни көзқарасы, Рал Марал ишанның 230 жылдық мерейтойына арналған ғылыми-теориялық конференция материалдары. – Алматы, 2010.

Қалижанұлы У. Қазақ әдебиетіндегі діни-ағартушылық ағым. – Алматы: «Білім», 1998. – 256 б.

Әділбаева Ш. Хадис – ғұрпымыз, сүннет – салтымыз. – Алматы: Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры, 2011. – 280 б.

Көпейұлы М.Ж. Алла құдіреті. – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ, 2003 – 18 б.

Абай және Мәшһүр Жүсіп: көркемдік үндестік // Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2005. – №10. – С. 3-10 б.

Тұрсынова Б.Ә. Қазақ әдебиетіндегі имандылық мәселесі (Абай Құнанбаев пен Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармалары негізінде // «Мәшһүр Жүсіп – әлемдік ғаламат» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ. – 282-284 б.

Құнанбаев А. Шығармалары. – Алматы: «Жазушы», 2002. – Т.2. – 58 б.

Көпеев М.Ж. Екі томдық шығармалар жинағы. Алматы, Ғылым: 1992.

Жүсіпбек Ғ., Сатершинов Б. Қазіргі діни ахуал және дәстүрлі ислам құндылықтарын қайта бағалау // «Діни радикализмнің алдын алу шаралары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Орал: Батыс Қазақстан облысының әкімшілігі, 2014 жыл. – 15-20 б.).

Ысқақұлы Д. Абайдың қара сөздері іспеттес жазбалары бар // Аңыз адам. – 2013. – № 19 (79). – 28 б.).

Көпейұлы М.Ж. Таңдамалы. – Алматы: Ғылым, 1990. – Т. 1. – 274 б.

Құдайбердіұлы Ш. Шығармалары. – Алматы: Жібек жолы, 2007. – Т.2. 290 б.

Алдабергенов Т. Мәшһүр Жүсіп пен Шәкәрімнің соңғы кездесуі. – Алматы: ҚР БҒМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты, 2013. – 359 б.

Құдайбердіұлы Ш. Білімділерге бес сауал http:// www.kultegin.kz/#!1_11_491