Қоқан хандығы және Ресей империясының отаршылдық дәуіріндегі Ферғана алқабының мұнай өнеркәсібінің тарихы

Аңдатпа

Мақалада Қоқан хандығы мен Ресей империясының отаршылдығы дәуіріндегі Ферғана алқабында қарабайыр әдістермен және мұнай ұңғымаларын бұрғылау арқылы мұнай өндіру тарихы, мұнай өңдеу өнеркәсібінің барлық салаларымен байланыста дамуы қарастырылады. Мақала Ферғана алқабындағы мұнай өнеркәсібінің даму тарихына, Өзбекстан Ұлттық мемлекеттік мұрағаты қорындағы мұрағат құжаттары негізінде бұрғылау арқылы мұнай өндіру процестеріне, шетелдік және отандық зерттеушілердің ғылыми зерттеулеріне арналған. Ферғана алқабында мұнай өнеркәсібінің қалыптасуы XIX ғасырдың ортасында Қоқан хандығы тұсында жүзеге асты. XX ғасырдың басында мұнайды бұрғылау басталды. Мұнай өнеркәсібіне шетел капиталын енгізу, мұнай өндірудің жаңа әдістерін, технологиясын және құралдарын енгізу, осы салада озық тәжірибені пайдалану нәтижесінде бұл сала жоғары өнеркәсіптік ауқымға көтеріліп, табысқа жетті. Бірақ бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде бүкіл империя аумағындағыдай Ферғана алқабында мұнай өндіру қарқыны төмендеді. Бұған соғысқа байланысты сыртқы сауда жолдарының жабылуы, бұл салаға салынған капитал көлемінің азаюы, білікті мұнайшылардың соғысқа тартылуы, мемлекеттік төңкерістен кейінгі ұлттандыру процесінің нәтижесі әсер етті. Өңірдегі мұнай өнеркәсібінің қалыптасу және қалыптасу процесін зерттеуде тақырыпты жан-жақты қарастыру үшін салыстырмалы, тарихи және факторлық талдаулар қолданылды. Мақалада тұжырымдар мен ұсыныстар ағымдағы ғылыми еңбектерді, бірегей мұрағаттық материалдарды пайдалана отырып әзірленді, сонымен қатар тақырып бойынша тиісті хронология, статистика, кезеңдік және қорытындыларды қамтиды