ХІХ ғасырдың екінші жартысы - ХХ ғасырдың басындағы кәсіпкерлік қызметті тарихи талдау (Шығыс Қазақстан мысалында)
Қаралымдар: 134 / PDF жүктеулері: 107
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-7255-2024-147-2-33-56Кілт сөздер:
Зайсан; кәсіпкерлік; сауда; көпестер; жәрмеңке; татарлар; тарих; экономика; тұлғаАңдатпа
Зерттеу жұмысы ХІХ ғасырдың екінші жартысы - ХХ ғасырдың басындағы Зайсан өңіріндегі кәсіпкерлік қызметті талдауға және зерттеуге бағытталған. Шығыс Қазақстан аумағында орналасқан Зайсан қаласы кәсіпкерлік тарихынан мол деректер береді. Бұл кeзeңдe Шығыc Қазақcтан аймағында oрналаcқан Семей, Өскемен, Зайсан, Көкпекті сияқты қалалар мeн iрi eлдi-мeкeндeр белгілі cауда oрталықтарына айналды. Өйткені өңір аталған кезеңде аймақтағы маңызды сауда-экономикалық орталықтардың бірі болды. Зерттеу аясына қаланың географиялық орналасуы, оның үстінен су мен сауда жолдарының өтуі және басқа аймақтармен байланысы сияқты Зайсандағы кәсіпкерліктің дамуына ықпал еткен факторларды талдау кіреді. Сонымен бірге, кәсіпкерліктің дамуына әсер еткен саяси, әлеуметтік-экономикалық жағдайлар, оның ішінде демографиялық және өңірдің ұлттық құрылымындағы өзгерістер де қарастырылды. Зерттеуде Зайсанның экономикалық өміріндегі кәсіпкерлер мен кәсіпшіліктің алатын орны, олардың қала және бүтіндей аймақтың дамуына қосқан үлестері талданды. Кәсіпкерлердің білім беру ісі, мәдениетті көтеру және т.б. салаларға қатысты меценаттық қызметтеріне де ерекше назар аударылды.
Downloads
Әдебиеттер тізімі
Abdrahmanov K. A. Karavannaja torgovlja sredneaziatskih kupcov s Rossiei v pervoj chetverti XIX v. [Caravan trade of Central Asian merchants with Russia in the first quarter of the 19th century]. 3(20),399–410(2021). [in Russian].
Aden A. Torgovye firmy i kupcy Stepnogo kraia// Ielektrondy gylymi zhurnal «e-history.kz» [Trading firms and merchants of the Steppe region // Scientific electronic journal "e-history.kz"]. URL: https://e-history.kz/ru/news/show/32975 (accessed:13.09.2021)
Akhtyamov Ia. Naperekor udaram sud'by [Against the Blows of Fate]. (Cheliabinsk,1997, 159 p.) [in Russian]
Alekseenko N. V. Naselenie dorevoliucionnogo Kazahstana (chislennost', razmeshhenie, sostav, 1870–1914 gg.) [Population of pre-revolutionary Kazakhstan (number, distribution, composition, 1870–1914)]. (Alma-Ata, 1981.) [in Russian]
Altybaev K. Atameken Zaysan [Native Land Zaysan]. (Oskemen,2006, 505 p.) [in Kazakh]
Arykkaryqyzy Е. Mongol kazaktary poieziasy zhane akyn Kakei Zhanzhunuly, zertteu [Poetry of Mongolian Kazakhs and poet Kakey Zhangzhunuly, research]. (Almaty,2009, 208 p.) [in Kazakh]
Asfendiyarov S. D. Istoria Kazahstana (c drevneіshih vremen) [History of Kazakhstan (from ancient times), 2nd edition]. (Alma-Ata,1993, 304 p.) [in Russian]
Atantayeva B. Zh., Akhmetova R.D. Tatarskoe kupechestvo Semipalatinskoі oblasti v XIX - nachale XX veka [Tatar Merchants of the Semipalatinsk Region in the 19th - early 20th centuries]. (Tomsk, 2019, 262-269 рp.) [in Russian]
Baibatyrov G. Zaіsan tarihy: okulykka kosymsha [History of Zaysan: a supplement to textbooks]. (Oskemen, 2003, 180 p.) [in Kazakh]
Balkashin N. Torgovoe dvizhenie mezhdu Zapadnoі Sibir'іu, Sredneі Azieі i Kitaіskimi vladeniami [Trade Movement between Western Siberia, Central Asia and Chinese Territories. Proceedings of the West Siberian Division of the Imperial Russian Geographical Society]. (Omsk, 1881, 1-32р.) [in Russian]
Baltabaeva K. Pidahmet Bobkin i ego potomki [Pidahmet Bobkin and his descendants] (2021, 3 (27). [in Russian]. URL: https://edu.e-history.kz/index.php/history/article/view/227
Bekmakhanov E. Prisoedinenie Kazahstana k Rossii [The Annexation of Kazakhstan to Russia]. (1957, 324 p.) [in Russian]
Bekmakhanova N. Mnogonacional'noe naselenie Kazahstana i Kirgizii v epohu kapitalizma (60-e gody XIX v. – 1917 g.) [Multinational Population of Kazakhstan and Kyrgyzstan in the Era of Capitalism (1860s - 1917)]. (Moscow,1986.) [in Russian]
Bol'shaia sem'ia Pidahmeta Bobkina [The Great Family of Pidahmet Bobkin]. (Almaty, 2011, 52 p.) [in Russian]
Braudo A. Zapiski De La Nevilia o Moskovii. Nevil De La 1689 g. Perevod s fransuzskogo I predisl. A. Braudo v 71 t. [Notes of de la Nevilly about Muscovy. Nevilly de la. 1689. Translation from French and foreword by A. Braudo in vol]. (71 №9 / Russian Old Times, 1891.) [in Russian]
Chernikov V. Evolucia social'nogo i nacional'nogo sostava naselenia severnyh gorodov Kazahstana v XIX – XX vv. Problemy social'no-ekonomicheskogo i etnodemograficheskogo razvitia gorodov Kazahstana [Evolution of the social and national composition of the population of the northern cities of Kazakhstan in the 19th – 20th centuries. Problems of socio-economic and ethno-demographic development of the cities of Kazakhstan]. (Alma-Ata, 1985.) [in Russian]
Chernykh S. Odna no plamennaja strast [One but Flaming Passion]. (Alma-Ata, 1986, 156 p.) [in Russian]
Chernykh S. S beregov Irtysha [From the Banks of the Irtysh]. (Alma-Ata,1981, 287 p.) [in Russian]
Chulanov G. Promyshlennost' dorevolіucionnogo Kazahstana. (Istoriko-ekonomicheski ocherk) [Industry of pre-revolutionary Kazakhstan (Historical and economic essay)]. (Alma-Ata, 1960.) [in Russian]
Finch O., Bram A. Puteshestvie v Zapadnuju Sibir': s ris. v tekste [Journey to Western Siberia: with illustrations in the text]. (Moscow, 1882, (578p.) [in Russian]
Gabdulina A. Zh., Aubakirova K. Sh., Akhmetova R. D., Abenova G. A., Merchants of the Steppe Region in the second half of the XIX – early XX centuries: Entrepreneurship and Charity. ((//Bylye Gody. 2021. 16(2) рр.738-749.) [in Russian]
Gabdulina A. Zh., Dzhumagaliyeva K.V., Akhmetova R. D., Aubakirova H. A., The History of Development in Industrial Capital the Merchant Dynasty Pleshcheyev in Outskirts Russian Empire.(// Bylye Gody. 2020. 56(2) .рр.674-686.) [in Russian]
Galiev V. Z. Kniga, razbudivshaia narod: razyskania o Myrzhakype Dulatove i ego sbornike «Prosnis', kazah!» [The Book That Awakened the People: Research on Myrzhakyp Dulatov and his Collection "Wake up, Kazakh!"]. (Almaty,2011, 525 p.) [in Russian]
Gibadullina Ie. M. Tatarckie torgovcy v Semipalatinckoi oblacti Kazakhtana vo vtoroi polovine XIX-nachale XX vv. [Tatar traders in the Semipalatinsk region of Kazakhstan in the second half of the XIX-early XX centuries] 4, 70(2013). [in Russian].
Karimkhan Z. Alyptar alshan baskan zher І bolіm // Ielektrondy gylymi zhurnal «e-history.kz» [Giants that walked the land Part I // Scientific electronic journal "e-history.kz"]. URL: Алыптар алшаң басқан жер І бөлім (e-history.kz)(accessed: 22.10.2022). [in Kazakh]
Karimov M. K., Asylbekov M. K., Dautova A. F. Shygys Kazakstandagy kazak kasіpkerlіgіnіn damuy (XIX gasyr – XX gasyrdyn basy) [Development of Kazakh entrepreneurship in Eastern Kazakhstan (19th century – early 20th century)]. (Semey, 2016, 252 p.) [in Kazakh]
Kasymbaev Z. K. Goroda Vostochnogo Kazahstana v 1861-1917 g. Social'no-jekonomicheskij aspekt [Cities of Eastern Kazakhstan in 1861-1917. Socio-economic aspect]. (Almaty,1990, 184 p.) [in Russian]
Kasymbaev Z. K. Iz istorii razvitija gorodskoі promyshlennosti Vostochnogo Kazahstana v nachale ХХ v. Social'no-ekonomicheskie i istoricheskie predposylki i progressivnoe znachenie prisoedinenia Kazahstana k Rossii [From the history of the development of urban industry in East Kazakhstan in the early 20th century. Socio-economic and historical prerequisites and the progressive significance of Kazakhstan's accession to Russia.]. (Alma-Ata, 1981.) [in Russian]
Khahlov V. A. Zaysanskaya kotlovina i Tarbagatai [Zaysan Basin and Tarbagatay. Vol. 81]. (Proceedings of Tomsk State University. 1928, 1-157 p.) [in Russian]
Klimova O. G. Organizacija izuchenia istorii Sibirskogo predprinimatel'sta vtoroj poloviny XIX - nachala XX v.[ Organization of the study of the history of Siberian entrepreneurship in the second half of the 19th - early 20th century].(Barnaul, 2021,334р.) [in Russian].
Kraft I. I. Cbornik uzakonenii o kirgizah stepnyh oblactei[Collection of laws on the Kyrgyz of the steppe regions]. (Orenburg, 1898, 532 р.) [in Russian].
Kumarova B. M. Tatarskaja mechet' goroda Zaysana // sait Vostochno-Kazahstanskogo oblastnogo arhitekturno-etnograficheskogo i prirodno-landshaftnogo muzeia-zapovednika. [Tatar Mosque of Zaysan Town // website of the East Kazakhstan Regional Architectural-Ethnographic and Natural-Landscape Museum-Reserve]. [in Russian] URL: https://vkoem.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=421:2010-08-05-05-47-43&catid=85:2010-03-09-10-07-22&Itemid=93 (accessed: 03.10.2010).
Materialy po kirgizskomu zemlepol'zovaniju, sobrannye i razrabotannye Jekspediciej po issledovaniju stepnyh oblastej v 13 t. / Svod materialov po kirgizskomu zemlepol'zovaniju, sobrannyh i razrabotannyh Jekspediciej po issledovaniju stepnyh oblastej. [Materials on Kirghiz Land Use, collected and processed by the Expedition for the Study of the Steppe Regions in 13 volumes / Compilation of materials on Kirghiz land use, collected and processed by the Expedition for the Study of the Steppe Regions]. (St. Petersburg, 1898-1906.) [in Russian]
Potanin G. N. Semipalatinsk i drugie goroda Semipalatinskoі oblasti [Semipalatinsk and other cities of Semipalatinsk region]. Moscow. [in Russian]
Potanin G. N.Materialy dlіa istorii Sibiri [Materials for the History of Siberia]. (Moscow, 1867.) [in Russian]
Qaramsaqov A. U. Altaiski. Abiat Gahidia [Altai Literature. Abyat Gahidiya]. (// Shugyla - №4. – 1987, 81-92 p.) [in Kazakh]
Radlov V. V. (1989). Iz Sibiri: stranicy s dnevnika [From Siberia: diary pages]. (Moscow, 1884, 749 p.) [in Russian]
Rossia: polnoe geograficheskoe opisanie nashego otechestva: nastol'naia i dorozhnaia kniga dlia russkih liudei/ T. 18 : Kirgizski krai : [Ural'skaia, Turgajskaia, Akmolinskaia i Semipalatinskaia oblasti] / sost. A.N. Sedel'nikov, L.P. Osipova, A.N. Bukeihanov i dr.; predisl.: V. Semenov [Russia: a complete geographical description of our fatherland: a reference and travel book for Russian people / T. 18: Kyrgyz region: [Ural, Turgai, Akmola and Semipalatinsk regions]]( Sankt-Peterburg, 1903 (2017). - VIII, 478 s) [in Russian]
Shoynbayev, T. J. Dobrovol'noe vhozhdenie kazahskih zemel' v sostav Rossii [Voluntary Joining of Kazakh Lands to Russia]. (Alma-Ata,1982, 279 p.) [in Russian]
Sundetov S. A. Torgovlіa v Kazahstane v nachale ХХ veka. Kazahstan v kanun Oktіabrіа [Trade in Kazakhstan in the early 20th century. Kazakhstan on the Eve of October]. (Alma-Ata, 1969.) [in Russian]
Toqtabay A. Elenbeі kelgen enbek // Respublikalyk «Egemen Kazakstan» gazetіnіn internet-resursy [Unrecognized work // National "Egemen Kazakhstan" newspaper's internet resource "egemen.kz"]. URL: https://egemen.kz/article/41784-elenbey-kelgen-enhbek (accessed: 16.05.2015) [in Kazakh]
Torgovye sviazi Semipalatinskogo Priirtyshia (XVIII-nachalo XX vv.)[ Trade relations of the Semipalatinsk Irtysh region (XVIII-early XX centuries)] Sbornik dokumentov - Upravlenie arhivami Vostochno-Kazahstanskoi oblasti, Centr dokumentacii noveishei istorii Vostochno-Kazahstanskoi oblasti, (Semipalatinsk, 2004, 350 р) [in Russian].
Venyukov M. Kratkj obzor vneshneі torgovli cherez Zapadnu Sibir' v 1851–1860 gg. Zapiski IRGO. Kn. 3. [Brief Overview of Foreign Trade through Western Siberia in 1851–1860. Notes of the Imperial Russian Geographical Society. Book 3].(St. Petersburg, 1861, Pp. 161–186.) [in Russian]
Zavalishin I. (1867). Opisanie Zapadnoі Sibiri. T. 3. Sibirsko-kirgizskaіa step [Description of Western Siberia. Volume 3. Siberian-Kirghiz steppe]. (Moscow,1867, 145 p.) [in Russian]
Zhaparov B. Tülkin R., Qudabaev B., Maiköbekova M. Zaysan asulary: tarihi-publicistikalyk ocherkter [Zaysan Asylary: historical and journalistic sketches]. (Almaty,1998, 190 p.) [in Kazakh]
Zhengsehanov M. Shezhireli Zaysan[Chronicle Zaysan]. (Semey, 2004, 158 p.) [in Kazakh]
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Бакыт Атантаева, Ұлжан Сайранбекова, Мұхтарбек Каримов
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.